فستیوال نیمه پاییز 2024: جشن ماه، آداب چین

آیا تا به حال مجذوب جشن هایی شده اید که ریشه در دل طبیعت و چرخه های فصلی دارند؟ فستیوال نیمه پاییز یکی از زیباترین این آیین هاست که نه تنها در چین بلکه در میان جوامع آسیایی مختلف گرامی داشته می شود. این جشن باستانی که حول محور ماه کامل پاییزی و برداشت محصول شکل گرفته پیوندی عمیق میان انسان خانواده و دنیای طبیعی برقرار می کند. درک فلسفه و آداب این فستیوال پنجره ای به سوی فرهنگی غنی و نگاهی احترام آمیز به موهبت های زمین می گشاید و به شما کمک می کند با یکی از مهم ترین رویدادهای فرهنگی شرق آشنا شوید.

فستیوال نیمه پاییز که با نام جشن ماه نیز شناخته می شود یکی از مهم ترین و محبوب ترین جشن های سنتی در فرهنگ چینی و بسیاری از کشورهای شرق آسیاست. این فستیوال با تاریخچه ای بیش از ۳۰۰۰ سال نمادی از پیوند انسان با طبیعت به ویژه چرخه ماه و فصل برداشت محصول است. برگزاری آن فرصتی برای گردهمایی خانواده ها ابراز شکرگزاری و دعا برای آینده ای پربرکت است. این جشن بازتابی از ارزش های فرهنگی عمیق و احترام به سنت های باستانی در این جوامع محسوب می شود.

نگاهی کوتاه بر جشن نیمه پائیز در چین

در چین فستیوال نیمه پاییز در پانزدهمین روز از ماه هشتم تقویم قمری برگزار می شود که معمولاً با اواسط سپتامبر تا اوایل اکتبر در تقویم میلادی همزمان است. این زمان مصادف با اوج فصل برداشت محصول و زمانی است که ماه در کامل ترین و درخشان ترین حالت خود قرار دارد. جشن با مراسم مختلفی از جمله تماشای ماه خوردن کیک ماه و روشن کردن فانوس همراه است. این روز تعطیل رسمی در چین است و مردم برای سپری کردن آن در کنار خانواده به خانه های خود بازمی گردند.

Origins and development

ریشه های فستیوال نیمه پاییز به دوران باستان در چین بازمی گردد. شواهد نشان می دهد که پرستش ماه و شکرگزاری برای برداشت محصول در فصل پاییز از سلسله شانگ (حدود ۱۶۰۰-۱۰۴۶ پیش از میلاد) وجود داشته است. اصطلاح «نیمه پاییز» اولین بار در کتاب «مناسک ژو» مربوط به سلسله ژوی غربی (۱۰۴۶-۷۷۱ پیش از میلاد) ذکر شده است. در آن دوران امپراتوران مراسمی برای پرستش ماه در پاییز برگزار می کردند.

این جشن در دوران سلسله تانگ (۶۱۸-۹۰۷ میلادی) محبوبیت بیشتری یافت و از دربار به میان مردم گسترش پیدا کرد. در این دوره تماشای ماه و برگزاری جشن های مرتبط با آن رواج یافت. در دوران سلسله های مینگ و چینگ (قرون ۱۴ تا ۲۰ میلادی) فستیوال نیمه پاییز به یکی از مهم ترین جشن های مردمی تبدیل شد و آداب و رسوم آن شکل کامل تری به خود گرفت. امروزه این جشن به عنوان دومین فستیوال مهم پس از سال نو چینی شناخته می شود و با شکوه فراوان برگزار می گردد.

معانی جشنواره

فستیوال نیمه پاییز دارای سه مفهوم اصلی و در هم تنیده است. اولین مفهوم «گردهمایی» است که شامل جمع شدن اعضای خانواده و دوستان در کنار یکدیگر و همچنین برداشت محصولات کشاورزی است. ماه کامل در این شب نمادی از کمال و اتحاد خانواده محسوب می شود. دومین مفهوم «شکرگزاری» است؛ مردم برای برداشت موفق محصول و نعمت هایی که دریافت کرده اند شکرگزاری می کنند و با اهدای کیک ماه قدردانی خود را نسبت به یکدیگر ابراز می دارند.

مفهوم سوم «دعا کردن» است؛ در این شب مردم برای برآورده شدن خواسته های خود اعم از مادی یا معنوی دعا می کنند. این خواسته ها می تواند شامل داشتن فرزند همسر خوب زیبایی طول عمر یا آینده ای روشن باشد. این سه مفهوم اصلی در آداب و رسوم و افسانه های مرتبط با فستیوال نیمه پاییز ریشه دوانده اند و معنای عمیقی به این جشن بخشیده اند هرچند که با گذر زمان و تغییرات اجتماعی برخی سنت ها نیز دستخوش تغییر شده اند.

عبادت ماه

پرستش ماه بخش جدایی ناپذیر فستیوال نیمه پاییز است که ریشه ای عمیق در باورهای باستانی چینی دارد. مردم چین باستان ماه را نمادی از تجدید حیات و باروری می دانستند و این مفهوم را به چرخه های طبیعی و کشاورزی مرتبط می کردند. در این شب ماه در کامل ترین و درخشان ترین حالت خود قرار دارد و به همین دلیل بهترین زمان برای ادای احترام و نیایش به درگاه آن محسوب می شود.

در برخی مناطق چین رسم بر این است که فقط زنان به پرستش ماه بپردازند و برای آن قربانی و هدایا تهیه کنند. این رسم ممکن است به ارتباط ماه با مفاهیم زنانه و باروری بازگردد. یکی از معروف ترین الهه های مرتبط با ماه چانگ ئه است که افسانه اش ارتباط نزدیکی با فستیوال نیمه پاییز دارد. مردم باستان برای چانگ ئه و خرگوش یشم که گفته می شود همراه او در ماه زندگی می کند هدایا و قربانی هایی تقدیم می کردند و برای خوش شانسی و ایمنی دعا می نمودند.

نحوه برگزاری فستیوال نیمه پائیز

فستیوال نیمه پاییز با آداب و رسوم متنوعی در سراسر چین و جوامع چینی در جهان برگزار می شود. یکی از اصلی ترین این آداب گردهمایی اعضای خانواده برای صرف شام در کنار یکدیگر است. پس از شام خانواده ها معمولاً به فضای باز رفته تا ماه کامل را تماشا کنند و از زیبایی آن لذت ببرند. تماشای ماه به صورت دسته جمعی نمادی از اتحاد و کمال خانواده است.

علاوه بر این روشن کردن و حمل فانوس ها یکی دیگر از رسوم رایج است. فانوس ها در اشکال و اندازه های مختلف ساخته می شوند و نمادی از نور امید و خوشبختی هستند. گاهی روی فانوس ها معماهایی نوشته می شود و مردم سعی می کنند پاسخ آن ها را حدس بزنند. در برخی مناطق جنوبی چین رقص های اژدها و شیر نیز به عنوان بخشی از جشن برگزار می شود که نمادی از قدرت و خوش یمنی است.

Mooncakes

کیک ماه (مون کیک) یکی از نمادهای اصلی فستیوال نیمه پاییز است و خوردن و هدیه دادن آن بخش مهمی از این جشن محسوب می شود. کیک های ماه به طور سنتی گرد هستند که شکل گرد نمادی از کمال اتحاد و گردهمایی خانوادگی است. این کیک ها معمولاً با خمیر شیرین لوبیا خمیر دانه نیلوفر آبی زرده تخم مرغ یا گوشت پر می شوند و طعم های متنوعی دارند.

در گذشته رسم بر این بود که بزرگ ترین فرد خانواده کیک ماه را برش داده و به تعداد اعضای خانواده تقسیم کند که این عمل نیز تاکیدی بر اتحاد خانواده بود. امروزه اگرچه بسیاری از خانواده ها کیک ماه را از قنادی ها تهیه می کنند اما رسم هدیه دادن آن به دوستان و اقوام همچنان پابرجا مانده است. افسانه هایی نیز در مورد ریشه کیک ماه وجود دارد از جمله استفاده از آن برای انتقال پیام های مخفی در دوران شورش علیه مغول ها.

Lanterns

فانوس ها نقش مهمی در جشن های فستیوال نیمه پاییز ایفا می کنند. روشن کردن حمل کردن و نمایش فانوس ها در این شب بسیار رایج است. فانوس ها در اشکال و اندازه های گوناگون ساخته می شوند از فانوس های سنتی کاغذی با طرح های ماه و حیوانات گرفته تا فانوس های مدرن تر با شخصیت های کارتونی. روشن کردن فانوس ها نمادی از روشنایی بخشیدن به مسیر زندگی و جذب خوشبختی و سعادت است.

در برخی مناطق فانوس ها را روی رودخانه ها رها می کنند یا فانوس های آسمانی را به پرواز درمی آورند. این رسم ممکن است ریشه در سنت های دیگر مانند فستیوال ارواح داشته باشد اما در طول زمان به بخشی از آداب نیمه پاییز تبدیل شده است. فانوس ها نه تنها جنبه تزیینی دارند بلکه وسیله ای برای بازی و سرگرمی نیز محسوب می شوند به ویژه برای کودکان که با فانوس های خود در شب راه می روند.

گردهمایی خانوادگی

گردهمایی خانوادگی قلب فستیوال نیمه پاییز است. از آنجایی که ماه کامل در این شب نمادی از کمال و اتحاد است این جشن فرصتی ایده آل برای جمع شدن اعضای خانواده در کنار یکدیگر محسوب می شود. افرادی که دور از خانه زندگی می کنند در این زمان تلاش می کنند به شهر خود بازگردند تا در کنار والدین خواهر و برادران و سایر بستگان خود باشند.

صرف شام دسته جمعی یکی از مهم ترین بخش های این گردهمایی است. خانواده ها غذاهای سنتی و فصلی تهیه می کنند و در کنار هم از این وعده غذایی لذت می برند. پس از شام تماشای ماه و خوردن کیک ماه به صورت مشترک حس همبستگی و صمیمیت را تقویت می کند. این گردهمایی ها یادآور اهمیت خانواده در فرهنگ چینی و فرصتی برای تازه کردن دیدارها و ابراز محبت است.

Dates

فستیوال نیمه پاییز در پانزدهمین روز از ماه هشتم تقویم قمری چینی برگزار می شود. این تاریخ در تقویم میلادی هر سال تغییر می کند اما معمولاً در بازه زمانی اواسط سپتامبر تا اوایل اکت قرار می گیرد. تقویم قمری بر اساس چرخه های ماه استوار است و ماه هشتم قمری تقریباً با میانه فصل پاییز همزمان می شود از این رو نام «نیمه پاییز» برای این فستیوال مناسب است.

تاریخ دقیق برگزاری فستیوال در سال های آینده به شرح زیر است: در سال ۲۰۲۴ این جشن در روز ۱۷ سپتامبر (سه شنبه) برگزار می شود. در سال ۲۰۲۵ تاریخ برگزاری ۶ اکتبر (دوشنبه) خواهد بود و در سال ۲۰۲۶ فستیوال نیمه پاییز در روز ۲۵ سپتامبر (جمعه) جشن گرفته می شود. این زمان بندی بر اساس تقویم سنتی تعیین شده و هر سال با دقت محاسبه می گردد.

فستیوال نیمه پائیز در چین

همانطور که پیشتر ذکر شد فستیوال نیمه پاییز یکی از دو جشن بزرگ ملی در چین است و اهمیت آن در حد سال نو چینی است. این روز تعطیل رسمی است و تمام کشور در فضایی از جشن و سرور فرو می رود. آداب و رسوم در مناطق مختلف چین ممکن است کمی متفاوت باشد اما مفاهیم اصلی گردهمایی خانوادگی شکرگزاری و پرستش ماه در همه جا مشترک است.

در شهرهای بزرگ پارک ها و فضاهای عمومی با فانوس ها تزیین می شوند و نمایشگاه های فانوس برگزار می گردد. در مناطق روستایی تمرکز بیشتری بر جنبه کشاورزی و شکرگزاری برای برداشت محصول وجود دارد. کیک ماه در انواع مختلف و با طعم های گوناگون در سراسر کشور پخته و مصرف می شود. این فستیوال فرصتی است برای حفظ و احیای سنت های دیرینه و انتقال آن ها به نسل های آینده.

Similar traditions in other countries

فستیوال نیمه پاییز نه تنها در چین بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر شرق و جنوب شرق آسیا که تحت تأثیر فرهنگ چینی بوده اند جشن گرفته می شود هرچند با نام ها و آداب کمی متفاوت. در کره جشن مشابهی با نام چوسوک (Chuseok) برگزار می شود که آن هم یک فستیوال برداشت و گردهمایی خانوادگی است. در ژاپن این جشن با نام تسوکیمی (Tsukimi) یا تماشای ماه شناخته می شود.

در ویتنام فستیوال نیمه پاییز با نام تت ترونگ تو (Tết Trung Thu) جشن گرفته می شود و به ویژه برای کودکان اهمیت دارد به همین دلیل به آن «فستیوال کودکان» نیز می گویند. در این جشن کودکان با فانوس های خود در خیابان ها رژه می روند. کشورهای دیگری مانند کامبوج (با جشن بون اوم توک) و میانمار (با جشن تادینگیوت) نیز فستیوال هایی مرتبط با ماه کامل و برداشت محصول دارند که همزمان یا نزدیک به فستیوال نیمه پاییز برگزار می شوند و ریشه های مشترکی دارند.

تقاطع جشنواره نیمه پاییز و باغبانی

فستیوال نیمه پاییز به طور مستقیم با چرخه کشاورزی و فصل برداشت محصول گره خورده است. این جشن در زمانی برگزار می شود که کشاورزان حاصل دسترنج یک سال خود را برداشت کرده اند و زمین سخاوتمندانه محصولات خود را بخشیده است. بنابراین یکی از معانی اصلی این فستیوال شکرگزاری برای برداشت موفق و فراوانی نعمت است.

در گذشته مراسم پرستش ماه اغلب در فضای باز و در میان مزارع یا باغ ها برگزار می شد. میوه ها و محصولات تازه ای که در این فصل برداشت شده بودند به عنوان هدیه و قربانی بر سر سفره های نذری قرار می گرفتند. این ارتباط نزدیک با باغبانی و کشاورزی فستیوال نیمه پاییز را به جشنی تبدیل کرده که عمیقاً به زمین و موهبت های آن احترام می گذارد و یادآور وابستگی انسان به چرخه های طبیعی است.

نمادهای پاییزی

فصل پاییز و نمادهای آن نقش مهمی در فستیوال نیمه پاییز دارند. ماه کامل پاییزی درخشان ترین و زیباترین ماه سال تلقی می شود و به همین دلیل کانون اصلی جشن و نیایش است. میوه های فصلی که در پاییز برداشت می شوند مانند سیب گلابی انگور انار و خرمالو بخشی جدایی ناپذیر از سفره های جشن و هدایای نذری هستند.

علاوه بر میوه ها برخی گیاهان پاییزی مانند گل اوسمانتوس و کاسیا نیز با این فستیوال مرتبط هستند. شراب تهیه شده از شکوفه های کاسیا (شراب کاسیا) به عنوان «شراب گردهمایی» در این شب نوشیده می شود و کیک ها و شیرینی های حاوی اوسمانتوس نیز محبوب هستند. این نمادهای پاییزی نه تنها زیبایی فصل را بازتاب می دهند بلکه بر ارتباط جشن با طبیعت و چرخه سالانه تأکید دارند.

گشت و گذار در طبیعت

اگرچه بخش اصلی فستیوال نیمه پاییز شامل گردهمایی در خانه و تماشای ماه است اما ارتباط آن با طبیعت فرصت هایی را برای گشت و گذار در فضای باز فراهم می کند. در این شب بسیاری از خانواده ها به پارک ها کنار دریاچه ها یا بالای تپه ها می روند تا ماه را بهتر ببینند و از هوای خنک پاییزی لذت ببرند. این فعالیت ها فرصتی برای ارتباط مجدد با طبیعت و تجربه زیبایی های آسمان شب است.

همچنین بازدید از باغ ها و مزارع در فصل برداشت می تواند بخشی از تجربه مرتبط با این فستیوال باشد و یادآور ریشه های کشاورزی آن است. در برخی مناطق نمایشگاه های فانوس در فضاهای باز برگزار می شود که قدم زدن در میان آن ها تجربه ای دلپذیر در شب جشن فراهم می کند. این ارتباط با فضای باز جنبه ای از احترام به طبیعت را در این فستیوال برجسته می سازد.

فستیوال نیمه پاییز چیست؟

فستیوال نیمه پاییز یک جشن سنتی در فرهنگ چینی و آسیایی است که در شب ماه کامل پاییزی برگزار می شود و نمادی از برداشت محصول گردهمایی خانوادگی و پرستش ماه است.

چرا فستیوال نیمه پاییز برگزار می شود؟

این فستیوال برای شکرگزاری از برداشت موفق محصول جشن گرفتن گردهمایی خانواده ها در کنار هم و ادای احترام به ماه کامل برگزار می گردد.

فستیوال نیمه پاییز در چه زمانی برگزار می شود؟

این جشن در پانزدهمین روز از ماه هشتم تقویم قمری چینی برگزار می شود که معمولاً اواسط سپتامبر تا اوایل اکت در تقویم میلادی است.

مراسم ماه پرستی در این جشنواره چگونه است؟

در این مراسم مردم به ویژه زنان در فضای باز هدایایی مانند میوه و کیک ماه را بر سر سفره ای قرار داده و ماه را تماشا کرده برای آن دعا و نیایش می کنند.

اهمیت کیک ماه (مون کیک) در فستیوال نیمه پاییز چیست؟

کیک ماه نماد اصلی این جشن است و شکل گرد آن نشانه کمال و اتحاد خانواده است. خوردن و هدیه دادن آن بخشی مهم از آداب جشن محسوب می شود.

ارتباط فستیوال نیمه پاییز با طبیعت در چیست؟

این فستیوال ریشه در جشن های برداشت محصول دارد و زمان برگزاری آن با ماه کامل پاییزی و فراوانی میوه ها همزمان است که نشان دهنده پیوند عمیق آن با چرخه های طبیعی است.

فستیوال نیمه پاییز در کدام کشورها جشن گرفته می شود؟

این فستیوال علاوه بر چین در کشورهایی مانند کره (چوسوک) ژاپن (تسوکیمی) ویتنام (تت ترونگ تو) و جوامع چینی در سراسر جهان جشن گرفته می شود.