پایان ماینینگ اتریوم

پایان استخراج اتریوم در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) با رویداد مهم «مرج» (The Merge) رقم خورد. این تحول عظیم شبکه اتریوم را از الگوریتم اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) منتقل کرد و به هفت سال فعالیت ماینرهای اتریوم پایان داد. این تغییر روش تولید بلاک ها و اعتبارسنجی تراکنش ها را متحول ساخت و تأثیرات گسترده ای بر اکوسیستم ارزهای دیجیتال داشت.

تاریخ پایان استخراج اتریوم مشخص شد

تاریخ پایان استخراج اتریوم یکی از مهم ترین نقاط عطف در تاریخ بلاک چین و ارزهای دیجیتال با رویداد مورد انتظار «مرج» (The Merge) در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) مشخص شد. این تاریخ که پس از سال ها تحقیق و توسعه توسط توسعه دهندگان اتریوم و با اعلام ویتالیک بوترین خالق اتریوم تأیید شد به معنای توقف کامل فعالیت ماینرهایی بود که با استفاده از کارت های گرافیک (GPU) یا ماینرهای اختصاصی ایسیک (ASIC) به استخراج اتر (ETH) می پرداختند.

پیش از این تاریخ شبکه اتریوم بر پایه الگوریتم اثبات کار (Proof-of-Work) کار می کرد سیستمی که در آن ماینرها با حل مسائل پیچیده محاسباتی بلاک های جدید را تولید و تراکنش ها را تأیید می کردند. با اجرای موفقیت آمیز مرج این الگوریتم به طور کامل کنار گذاشته شد و شبکه به الگوریتم اثبات سهام (Proof-of-Stake) منتقل گشت. این تغییر نه تنها روش تولید کوین های جدید را دگرگون ساخت بلکه پیامدهای عمیقی بر مصرف انرژی شبکه و ساختار امنیتی آن داشت.

یکی از نمونه های بارز تأثیر این تغییر اطلاعیه استخر استخراج بزرگ Ethermine بود که اعلام کرد پس از اجرای این به روزرسانی تمامی سرورهای استخراج خود را خاموش خواهد کرد و تنها امکان برداشت اترهای استخراج شده برای کاربران فراهم خواهد بود. این اتفاق نشانه ای روشن از پایان دوران ماینینگ سنتی اتریوم بود و جامعه ماینرها را به سمت یافتن جایگزین ها یا تغییر استراتژی های خود سوق داد.

با وجود اینکه این تاریخ به طور رسمی اعلام شد بازار ارزهای دیجیتال در آن زمان تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله افزایش عدم اطمینان به سیاست های پولی جهانی نوسانات قابل توجهی را تجربه می کرد. اما پایان استخراج اتریوم یک رویداد داخلی و از پیش برنامه ریزی شده برای بهبود پایداری و کارایی شبکه بود که مستقل از نوسانات کوتاه مدت بازار عمل کرد. این تحول آغازگر فصلی نوین در تاریخ اتریوم بود که بر محوریت کارایی پایداری و مشارکت بیشتر کاربران از طریق استیکینگ بنا نهاده شد.

«پایان استخراج اتریوم با رویداد مرج در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ نقطه عطفی تاریخی در دنیای ارزهای دیجیتال بود که شبکه را از اثبات کار به اثبات سهام منتقل کرد و به فعالیت ماینرها پایان داد.»

مرج اتریوم: تحولی بنیادین از اثبات کار به اثبات سهام

مرج اتریوم (The Merge) به عنوان یکی از پیچیده ترین و مهم ترین به روزرسانی ها در تاریخ بلاک چین به معنای ادغام لایه اجرایی اصلی اتریوم (که تا پیش از آن بر پایه اثبات کار فعالیت می کرد) با لایه اجماع جدید (Beacon Chain) بود که بر اساس الگوریتم اثبات سهام (Proof-of-Stake) کار می کرد. این فرآیند نتیجه سال ها تحقیق و توسعه بود که هدف آن افزایش مقیاس پذیری امنیت و پایداری شبکه اتریوم بود.

پیش از مرج شبکه اتریوم از الگوریتم اثبات کار (Proof-of-Work یا PoW) استفاده می کرد. در این سیستم ماینرها با استفاده از توان پردازشی سخت افزارهای قدرتمند (مانند کارت های گرافیک و ایسیک ها) مسائل پیچیده رمزنگاری را حل می کردند تا بلاک های جدید را به بلاک چین اضافه کرده و پاداش دریافت کنند. این فرآیند نیازمند مصرف بسیار بالای انرژی و تجهیزات گران قیمت بود که نگرانی هایی را در مورد پایداری زیست محیطی و تمرکز احتمالی قدرت در دست ماینرهای بزرگ ایجاد می کرد.

با اجرای مرج اتریوم به طور کامل به الگوریتم اثبات سهام (Proof-of-Stake یا PoS) منتقل شد. در این سیستم به جای ماینرها «اعتبارسنج ها» (Validators) وظیفه تأیید تراکنش ها و ایجاد بلاک های جدید را بر عهده دارند. اعتبارسنج ها برای مشارکت در امنیت شبکه مقداری از ارز دیجیتال اتریوم (ETH) خود را «استیک» (Staking) می کنند به این معنی که آن را در یک قرارداد هوشمند قفل می کنند. هرچه میزان ETH استیک شده توسط یک اعتبارسنج بیشتر باشد شانس او برای انتخاب شدن جهت ایجاد بلاک جدید و دریافت پاداش بالاتر می رود. این مدل نیاز به سخت افزارهای قدرتمند و مصرف انرژی بالا را از بین می برد و به طور قابل توجهی کارایی شبکه را افزایش می دهد.

یکی از اهداف اصلی مرج کاهش چشمگیر مصرف انرژی شبکه اتریوم بود. تخمین زده می شود که پس از این انتقال مصرف انرژی اتریوم بیش از ۹۹.۹۵ درصد کاهش یافت که این امر آن را به یکی از پایدارترین بلاک چین های بزرگ تبدیل کرد. علاوه بر این مرج گامی مهم در جهت افزایش مقیاس پذیری اتریوم بود؛ چرا که زیرساخت لازم برای پیاده سازی شاردینگ (Sharding) و سایر به روزرسانی های آینده را فراهم آورد که به شبکه اجازه می دهد تعداد تراکنش های بیشتری را در هر ثانیه پردازش کند. این تحول بنیادین اتریوم را در مسیر تبدیل شدن به یک زیرساخت مقیاس پذیر و پایدار برای اقتصاد دیجیتال جهانی قرار داد و به طور کلی رویکرد جدیدی را در طراحی و توسعه بلاک چین ها معرفی کرد.

بمب سختی اتریوم و نقش آن در پایان ماینینگ

بمب سختی اتریوم (Difficulty Bomb) یک مکانیزم برنامه ریزی شده در پروتکل اتریوم بود که نقش حیاتی در انتقال شبکه از الگوریتم اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) ایفا کرد. این مکانیزم به تدریج سختی استخراج بلاک ها را به صورت نمایی افزایش می داد به گونه ای که در نهایت استخراج اتریوم با استفاده از سخت افزارهای موجود تقریباً غیرممکن می شد. هدف اصلی از پیاده سازی بمب سختی اطمینان از این بود که ماینرها در نهایت مجبور به پذیرش و حمایت از انتقال به اثبات سهام شوند و در برابر این تغییر مقاومت نکنند.

این فرآیند به این صورت عمل می کرد که با گذشت زمان پیچیدگی مسائل رمزنگاری که ماینرها برای یافتن بلاک های جدید باید حل می کردند به شدت بالا می رفت. این افزایش سختی باعث می شد زمان لازم برای استخراج هر بلاک به طور فزاینده ای طولانی تر شود و در نتیجه پاداش ماینرها کاهش یابد. در نهایت این وضعیت به «عصر یخبندان» (Ice Age) منجر می شد که در آن تولید بلاک ها به طور کامل متوقف می گشت مگر اینکه شبکه به الگوریتم اثبات سهام منتقل می شد. این مکانیزم به عنوان یک فشار زمانی برای توسعه دهندگان نیز عمل می کرد تا فرآیند مرج را به موقع به اتمام برسانند.

تاریخ اجرای بمب سختی چندین بار به تعویق افتاد. در ابتدا قرار بود این مکانیزم در دسامبر ۲۰۲۱ اجرایی شود اما با توجه به پیچیدگی های فنی و نیاز به زمان بیشتر برای آماده سازی مرج توسعه دهندگان تصمیم به تأخیر در اجرای آن گرفتند. این تأخیرها از طریق به روزرسانی های نرم افزاری (هارد فورک ها) مانند EIP-3238 و سپس EIP-3554 در می ۲۰۲۱ اعمال شدند. تیم بیکو (Tim Beiko) هماهنگ کننده توسعه دهندگان اتریوم توضیح داد که EIP-3554 مکانیزمی است که سختی استخراج را به صورت نمایی افزایش می دهد و آن را به «افزودن مصنوعی ماینرها به شبکه» تشبیه کرد که باعث می شود استخراج بلاک ها برای ماینرهای واقعی بسیار دشوار شود.

با وجود تأخیرها بمب سختی همچنان به عنوان یک عامل کلیدی در مسیر مرج باقی ماند. این مکانیزم تضمین کرد که شبکه در نهایت به سمت اثبات سهام حرکت خواهد کرد و هیچ راهی برای بازگشت به سیستم اثبات کار وجود نخواهد داشت. در نهایت با اجرای موفقیت آمیز مرج بمب سختی به طور کامل از کار افتاد و دیگر نیازی به آن نبود زیرا مکانیزم ایجاد بلاک ها و اعتبارسنجی تراکنش ها به طور کامل تغییر کرده بود و ماینرها جای خود را به اعتبارسنج ها داده بودند. این بمب سختی به عنوان یک ابزار هوشمندانه گذار آرام و اجباری شبکه را به سمت آینده ای پایدارتر و کارآمدتر تسهیل کرد.

سرنوشت ماینرهای اتریوم پس از مرج

پس از رویداد مهم مرج و انتقال اتریوم به الگوریتم اثبات سهام (PoS) سرنوشت ماینرهای اتریوم که سال ها با سرمایه گذاری های سنگین بر روی سخت افزارهای قدرتمند به استخراج مشغول بودند به طور قابل توجهی تغییر کرد. با پایان یافتن استخراج اثبات کار دستگاه های ماینینگ از جمله کارت های گرافیک (GPU) و ماینرهای ایسیک (ASIC) که به طور خاص برای استخراج اتر طراحی شده بودند دیگر قادر به تولید بلاک و کسب پاداش در شبکه اصلی اتریوم نبودند.

بسیاری از ماینرها با چالش بزرگی روبرو شدند: تجهیزات گران قیمت آن ها که پیش از این سودآور بودند اکنون بلااستفاده شده بودند. برخی از این ماینرها به سرعت به سمت استخراج سایر ارزهای دیجیتال مبتنی بر الگوریتم اثبات کار روی آوردند. ارزهایی مانند اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) رَوِن کوین (Ravencoin) و ارگو (Ergo) از جمله گزینه هایی بودند که ماینرها تلاش کردند تا با تغییر الگوریتم های استخراج خود سودآوری را ادامه دهند. با این حال هجوم ناگهانی قدرت هش اتریوم به این شبکه ها سختی استخراج آن ها را به شدت افزایش داد و سودآوری را برای همه ماینرها به طور چشمگیری کاهش داد.

برخی دیگر از ماینرها به دنبال فروش تجهیزات خود در بازار ثانویه بودند. این امر منجر به اشباع بازار از کارت های گرافیک و ماینرهای ایسیک شد که در نتیجه آن قیمت این تجهیزات به شدت کاهش یافت. این وضعیت برای ماینرهایی که اخیراً سرمایه گذاری کرده بودند زیان های مالی قابل توجهی به همراه داشت. گروهی نیز به طور کامل از حوزه ماینینگ خارج شدند و به دنبال فرصت های جدید در فضای ارزهای دیجیتال یا سایر صنایع گشتند.

در این میان موضوع عرضه کارت های گرافیک جدید توسط شرکت هایی مانند NVIDIA که برخی آن را نشانه ای از ادامه ماینینگ تلقی می کردند نیاز به توضیح داشت. این کارت ها عمدتاً برای بازار گیمینگ و سایر کاربردهای گرافیکی طراحی شده بودند و اگرچه می توانستند برای استخراج ارزهای دیجیتال دیگر استفاده شوند اما به طور خاص برای استخراج اتریوم پس از مرج کاربردی نداشتند. پایان ماینینگ اتریوم به عنوان یک رویداد قطعی ماینرها را مجبور به سازگاری با واقعیت جدید و یافتن مسیرهای جایگزین برای ادامه فعالیت در اکوسیستم ارزهای دیجیتال کرد و نشان داد که آینده بلاک چین ها به سمت راه حل های پایدارتر و کارآمدتر در حال حرکت است.

آیا استخراج اتریوم همچنان سودآور است؟

با اجرای موفقیت آمیز رویداد مرج (The Merge) در سپتامبر ۲۰۲۲ استخراج اتریوم (ETH) به روش اثبات کار (Proof-of-Work) به طور کامل متوقف شد. این بدان معناست که دیگر امکان استخراج اتر با استفاده از کارت های گرافیک (GPU) یا ماینرهای ایسیک (ASIC) وجود ندارد و در نتیجه سودآوری از این طریق برای ماینرها به صفر رسیده است. بنابراین پاسخ کوتاه به این سوال که آیا استخراج اتریوم همچنان سودآور است قاطعانه خیر است.

پس از مرج شبکه اتریوم به الگوریتم اثبات سهام (Proof-of-Stake) منتقل شد. در این مدل امنیت شبکه و تأیید تراکنش ها توسط «اعتبارسنج ها» (Validators) انجام می شود که با قفل کردن مقدار مشخصی از اتر (ETH) خود (استیکینگ) در شبکه مشارکت می کنند. اعتبارسنج ها به جای پاداش استخراج پاداش «استیکینگ» دریافت می کنند که از کارمزد تراکنش ها و انتشار جدید اتر تأمین می شود. این روش جایگزین کامل و دائمی استخراج اثبات کار شده است.

با این حال این تغییر به معنای پایان کامل سودآوری از طریق مشارکت در شبکه اتریوم نیست بلکه فقط روش آن تغییر کرده است. افرادی که مایل به کسب درآمد از اتریوم هستند اکنون می توانند با «استیک کردن» اترهای خود به عنوان اعتبارسنج در شبکه مشارکت کنند. این کار نیازمند حداقل ۳۲ اتر برای راه اندازی یک نود اعتبارسنجی کامل است هرچند امکان استیکینگ مقادیر کمتر از طریق استخرهای استیکینگ (Staking Pools) نیز فراهم است که به کاربران اجازه می دهد بخشی از ۳۲ اتر را استیک کرده و سهمی از پاداش ها را دریافت کنند.

برای ماینرهایی که هنوز تجهیزات استخراج اثبات کار دارند تنها راه برای ادامه سودآوری تغییر به استخراج سایر ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات کار است که هنوز قابل استخراج هستند. این ارزها شامل اتریوم کلاسیک (ETC) رَوِن کوین (RVN) کاوس (Kaspa) و سایر آلت کوین ها می شوند. اما باید توجه داشت که با انتقال قدرت هش اتریوم به این شبکه ها سختی استخراج آن ها به شدت افزایش یافته و سودآوری در این بازارها نیز رقابتی تر و کمتر شده است. به طور خلاصه دوران ماینینگ سودآور اتریوم به پایان رسیده و جای خود را به استیکینگ داده است.

«با انتقال اتریوم به اثبات سهام استخراج سنتی اتر به طور کامل متوقف شده و سودآوری از آن طریق به صفر رسیده است. اکنون سودآوری از طریق مشارکت در شبکه اتریوم تنها با استیکینگ امکان پذیر است.»

اتریوم از چه تاریخی دیگر قابل استخراج نیست؟

اتریوم از تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) با اجرای موفقیت آمیز رویداد «مرج» (The Merge) و انتقال به الگوریتم اثبات سهام (PoS) دیگر قابل استخراج به روش اثبات کار (PoW) نیست. از این تاریخ به بعد تولید بلاک ها و تأیید تراکنش ها توسط اعتبارسنج ها از طریق فرآیند استیکینگ انجام می شود.

چه چیزی جایگزین استخراج اتریوم شده است؟

پس از پایان استخراج اتریوم الگوریتم اثبات سهام (Proof-of-Stake یا PoS) و فرآیند «استیکینگ» (Staking) جایگزین آن شده است. در این سیستم به جای ماینرها «اعتبارسنج ها» (Validators) با قفل کردن (استیک کردن) اترهای خود در شبکه تراکنش ها را تأیید کرده و بلاک های جدید را ایجاد می کنند و پاداش دریافت می کنند.

آیا ماینینگ اتریوم همچنان سودآور است؟

خیر ماینینگ اتریوم به روش اثبات کار (PoW) پس از رویداد مرج به طور کامل متوقف شده و دیگر سودآور نیست. هرگونه سودآوری از طریق مشارکت در شبکه اتریوم اکنون تنها با استیکینگ (Staking) اتر امکان پذیر است که در آن کاربران اترهای خود را برای کمک به امنیت شبکه قفل می کنند و پاداش دریافت می کنند.

مرج اتریوم چیست؟

مرج اتریوم (The Merge) به معنای ادغام لایه اجرایی اصلی اتریوم با لایه اجماع جدید (Beacon Chain) بود که بر اساس الگوریتم اثبات سهام (PoS) کار می کند. این رویداد شبکه اتریوم را از الگوریتم اثبات کار (PoW) به اثبات سهام منتقل کرد و هدف آن کاهش مصرف انرژی افزایش امنیت و بهبود مقیاس پذیری شبکه بود.

پس از پایان استخراج اتریوم چه سرنوشتی در انتظار ماینرهاست؟

پس از پایان استخراج اتریوم ماینرها با تجهیزات خود به سمت استخراج سایر ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات کار (مانند اتریوم کلاسیک یا رَوِن کوین) روی آوردند یا تجهیزات خود را فروختند. برخی نیز به طور کامل از این حوزه خارج شدند. سودآوری در ارزهای جایگزین نیز به دلیل افزایش ناگهانی قدرت هش کاهش یافت.