چگونه چک ثبت کنیم

ثبت چک در سامانه صیاد فرآیندی است که امنیت و اعتبار معاملات مالی را به طرز چشمگیری افزایش داده است. برای ثبت چک صیادی، کافی است با استفاده از اپلیکیشن های پرداخت یا سامانه های اینترنت بانک و همراه بانک، اطلاعات دقیق چک شامل شناسه 16 رقمی، مبلغ و مشخصات ذینفع را وارد و تأیید کنید. این اقدام نه تنها الزامی قانونی است، بلکه از بروز مشکلات حقوقی احتمالی در آینده نیز جلوگیری می کند و شفافیت را به ارمغان می آورد.

در اکوسیستم مالی امروز ایران، چک صیادی به عنوان یک ابزار پرداخت حیاتی، جایگاه ویژه ای یافته است. با اجرایی شدن قانون جدید چک و راه اندازی سامانه یکپارچه دسته چک (صیاد)، ثبت و تأیید تمامی عملیات مرتبط با چک، از جمله صدور، دریافت، و انتقال آن، به یک ضرورت تبدیل شده است. این تغییرات با هدف کاهش چشمگیر چک های برگشتی، افزایش شفافیت در معاملات و ارتقاء امنیت مبادلات مالی کشور صورت گرفته است.

این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و کاربردی، برای تمامی افرادی که به نحوی با چک صیادی سروکار دارند—چه صادرکننده، چه دریافت کننده و چه انتقال دهنده—طراحی شده است. ما گام به گام و با جزئیات کامل، تمامی روش های ثبت، تأیید، انتقال و استعلام چک صیادی را از طریق اپلیکیشن های موبایلی، اینترنت بانک، همراه بانک و حتی پیامک، شرح خواهیم داد. هدف این است که با ارائه توضیحات فنی اما قابل فهم، دغدغه های رایج شما را برطرف کرده و مسیری روشن برای انجام این عملیات مهم مالی پیش رویتان بگذاریم تا از هرگونه سردرگمی و خطای احتمالی جلوگیری شود.

آشنایی با سامانه صیاد و دلایل لزوم ثبت چک

قانون جدید چک و سامانه صیاد، تحولی بزرگ در نظام بانکی و مبادلات مالی کشور ایجاد کرده است. برای درک بهتر فرآیند ثبت چک صیادی، ابتدا باید با ماهیت این سامانه و دلایل ضروری بودن ثبت چک در آن آشنا شویم.

سامانه صیاد چیست؟ (تاریخچه، هدف و کارکرد)

سامانه صدور یکپارچه دسته چک، که به اختصار «سامانه صیاد» نامیده می شود، سیستمی است که در سال 1396 توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران راه اندازی شد. هدف اصلی از ایجاد این سامانه، تشدید نظارت بر روند صدور دسته چک برای متقاضیان و کلیه معاملات مربوط به چک بود. پیش از راه اندازی سامانه صیاد، آمار چک های برگشتی بسیار بالا بود و مشکلات حقوقی و قضایی فراوانی را برای افراد و دستگاه قضایی ایجاد می کرد.

اهداف اصلی راه اندازی سامانه صیاد عبارتند از:

• کاهش چک های برگشتی: با اعتبارسنجی دقیق متقاضیان دسته چک و ثبت تمامی عملیات مربوط به چک، ریسک صدور چک های بلامحل به حداقل می رسد.
• افزایش شفافیت: تمامی مراحل صدور، انتقال و وصول چک به صورت الکترونیکی ثبت می شود که این امر شفافیت معاملات را به شدت بالا می برد.
• افزایش امنیت: جلوگیری از جعل و سوءاستفاده های مالی از طریق شناسایی هویت دقیق طرفین معامله و ثبت اطلاعات چک.

تفاوت اصلی چک های صیادی با چک های قدیمی در این است که چک های صیادی دارای یک شناسه 16 رقمی یکتا هستند و ظاهر آن ها با رنگ بنفش مشخص می شود. این شناسه، امکان پیگیری و استعلام وضعیت چک را در هر مرحله از چرخه حیات آن فراهم می کند.

چرا باید چک ها را در سامانه صیاد ثبت کنیم؟ (الزامات قانونی و مزایا)

ثبت چک در سامانه صیاد از تاریخ 5 فروردین 1400، از اختیاری بودن خارج و به یک الزام قانونی تبدیل شده است. مطابق ماده 21 قانون جدید صدور چک و تبصره های آن، صادرکننده چک موظف است بلافاصله پس از صدور، اطلاعات چک را در سامانه صیاد ثبت کند. همچنین، دریافت کننده چک نیز باید دریافت و مندرجات آن را تأیید کند. در غیر این صورت، چک از اعتبار قانونی ساقط شده و امکان وصول یا انتقال آن وجود نخواهد داشت.

پیامدهای عدم ثبت چک شامل غیرقابل وصول بودن آن و مشکلات حقوقی برای صادرکننده و گیرنده است. فرض کنید چکی را بدون ثبت در سامانه صیاد دریافت کرده اید؛ در این صورت، هنگام مراجعه به بانک، با عدم پرداخت وجه مواجه خواهید شد و راهکارهای قانونی برای وصول آن نیز محدود می شود.

مزایای ثبت چک صیادی برای صادرکننده و گیرنده:

• برای صادرکننده:
  • اعتبارسنجی دقیق گیرنده چک توسط بانک مرکزی.
  • کاهش مسئولیت های حقوقی ناشی از سوءاستفاده های احتمالی.
  • اطمینان از دریافت وجه توسط فرد صحیح.
• برای گیرنده:
  • اطمینان از اعتبار و صحت چک قبل از دریافت.
  • امکان ردیابی و پیگیری وضعیت چک.
  • جلوگیری از دریافت چک های جعلی یا بلامحل.

در نهایت، سامانه صیاد نقش مهمی در کاهش کلاهبرداری و جعل ایفا می کند، چرا که هر چک دارای یک هویت منحصر به فرد است و تمامی تغییرات و انتقالات آن به صورت رسمی ثبت می شود.

چه کسی کدام عملیات را باید انجام دهد؟ (تفکیک وظایف)

در سامانه صیاد، وظایف هر یک از ذینفعان چک به وضوح مشخص شده است تا از هرگونه ابهام جلوگیری شود:

1. صادرکننده چک: وظیفه اصلی صادرکننده، ثبت صدور چک در سامانه صیاد است. او باید تمامی اطلاعات لازم را به دقت وارد کند.
2. دریافت کننده چک: پس از دریافت چک فیزیکی، دریافت کننده باید مندرجات آن را با اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد مطابقت داده و تأیید کند.
3. انتقال دهنده چک: اگر دارنده چک قصد انتقال آن به فرد دیگری را داشته باشد، باید عملیات انتقال را در سامانه ثبت کند.
4. انتقال گیرنده چک: فردی که چک به او منتقل شده است، باید انتقال را در سامانه صیاد تأیید کند تا مالکیت چک به او منتقل شود.

از پنجم فروردین ماه ۱۴۰۰، تمامی اشخاص موظفند اطلاعات چک و هویت انتقال گیرنده را در سامانه صیاد ثبت کنند. این تغییرات به منظور افزایش امنیت معاملات و کاهش تخلفات مالی اعمال شد و عدم رعایت آن می تواند به مشکلات حقوقی و مالی منجر شود.

پیش نیازهای ضروری قبل از شروع فرآیند ثبت

پیش از آنکه وارد مراحل عملیاتی ثبت چک در سامانه صیاد شویم، لازم است اطمینان حاصل کنید که تمامی پیش نیازهای لازم را فراهم کرده اید. این آمادگی، فرآیند ثبت را برای شما آسان تر و بدون خطا خواهد کرد.

الزامات عمومی

برای استفاده از سامانه صیاد و انجام عملیات مربوط به چک، داشتن موارد زیر ضروری است:

• دسته چک صیادی جدید (بنفش رنگ) با شناسه ۱۶ رقمی: چک های قدیمی که شناسه صیادی ندارند، قابلیت ثبت در این سامانه را ندارند.
• نصب و فعال سازی اینترنت بانک یا همراه بانک بانک صادرکننده چک: بسیاری از عملیات را می توان از طریق درگاه های بانکی انجام داد.
• نصب یکی از اپلیکیشن های پرداخت مجاز: اپلیکیشن هایی مانند آپ، تاپ، 724، ایوا، سکه و … که خدمات مربوط به سامانه صیاد را ارائه می دهند.
• در اختیار داشتن شماره موبایل به نام شخص صادرکننده/گیرنده/انتقال دهنده: برای احراز هویت در سامانه، شماره موبایل ثبت شده باید به نام کد ملی فرد باشد.
• داشتن کارت بانکی فعال برای احراز هویت: اطلاعات کارت بانکی برای تأیید هویت در مراحل مختلف لازم است.

مشخصات مورد نیاز برای ثبت

هنگام ثبت هر عملیات در سامانه صیاد، باید اطلاعات دقیقی را وارد کنید. این مشخصات شامل موارد زیر است:

• شناسه ۱۶ رقمی صیادی چک: این کد روی هر برگ چک صیادی درج شده است.
• مبلغ چک: مبلغ دقیق عددی و حروفی چک.
• تاریخ سررسید چک: تاریخی که چک قابل وصول می شود.
• کد ملی/شناسه ملی گیرنده (ذینفع): کد ملی برای اشخاص حقیقی و شناسه ملی برای اشخاص حقوقی.
• تاریخ صدور چک و شرح چک (بابت): توضیحات تکمیلی در مورد علت صدور چک.

آموزش جامع ثبت صدور چک صیادی (ویژه صادرکنندگان)

برای صادرکنندگان چک، ثبت صحیح و به موقع صدور چک در سامانه صیاد از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه، مراحل ثبت صدور چک را از طریق رایج ترین روش ها، یعنی اپلیکیشن های موبایلی، اینترنت بانک و پیامک شرح می دهیم.

ثبت از طریق اپلیکیشن های موبایلی (گام به گام)

اپلیکیشن های موبایلی یکی از پرکاربردترین روش ها برای ثبت چک صیادی با گوشی هستند. در اینجا آموزش گام به گام را با تمرکز بر اپلیکیشن «آپ» ارائه می دهیم که یکی از پرطرفدارترین هاست. سایر اپلیکیشن ها نیز روند مشابهی دارند.

آموزش ثبت چک صیادی با اپلیکیشن آپ (نمونه اصلی)

1. مرحله ۱: ورود به برنامه آپ و انتخاب چک صیادی

   ابتدا اپلیکیشن آپ را روی گوشی خود باز کنید. در صفحه اصلی برنامه، گزینه «چک صیادی» را پیدا کرده و روی آن کلیک کنید.

2. مرحله ۲: انتخاب گزینه ثبت چک صیادی

   پس از ورود به بخش چک صیادی، گزینه های مختلفی را مشاهده خواهید کرد. برای ثبت چک صادرشده توسط خودتان، گزینه «ثبت چک صیادی» را انتخاب کنید.

3. مرحله ۳: وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی و اطلاعات بانک صادرکننده

   در صفحه جدید، از شما خواسته می شود شناسه ۱۶ رقمی درج شده روی برگه چک را به دقت وارد کنید. همچنین، نام بانک صادرکننده چک را انتخاب نمایید. پس از وارد کردن، روی دکمه «مرحله بعد» یا «استعلام» کلیک کنید.

4. مرحله ۴: احراز هویت با کارت بانکی (مطابقت شماره موبایل و کد ملی)

   این مرحله برای تأیید هویت شماست. اطلاعات یک کارت بانکی فعال به نام خودتان (که شماره موبایل شما نیز به همین نام باشد) را وارد کنید. این اطلاعات معمولاً شامل شماره کارت، رمز دوم پویا (رمز خرید اینترنتی)، کد CVV2 و تاریخ انقضا است. سپس دکمه «تأیید» یا «استعلام» را بزنید.

5. مرحله ۵: وارد کردن جزئیات چک (مبلغ، تاریخ، نام/کد ملی ذینفع، شرح)

   پس از احراز هویت موفق، به صفحه ای منتقل می شوید که باید جزئیات کامل چک را وارد کنید:

   • مبلغ چک: هم به عدد و هم به حروف.
   • تاریخ سررسید چک: روز، ماه و سال وصول چک.
   • نام و نام خانوادگی ذینفع: نام کامل گیرنده چک.
   • کد ملی/شناسه ملی ذینفع: برای اشخاص حقیقی کد ملی و برای اشخاص حقوقی شناسه ملی را وارد کنید.
   • شرح چک (بابت): توضیح مختصری در مورد موضوع چک (مثلاً «بابت خرید کالا» یا «بابت اجاره»).
6. مرحله ۶: بررسی نهایی اطلاعات و تایید ثبت

   قبل از تأیید نهایی، تمامی اطلاعات واردشده را با دقت بالا بررسی کنید تا از صحت آن ها اطمینان حاصل شود. در صورت تأیید، روی دکمه «ثبت چک» یا «تأیید نهایی» کلیک کنید. پس از ثبت موفق، یک کد رهگیری به شما داده می شود که نگهداری آن بسیار مهم است.

راهنمای سریع ثبت با سایر اپلیکیشن ها (تاپ، 724، ایوا، سکه)

روند ثبت چک صیادی با اپلیکیشن های تاپ، 724، ایوا، و سکه شباهت زیادی به آپ دارد. مراحل کلی به شرح زیر است:

1. ورود به اپلیکیشن و انتخاب بخش «چک صیادی» یا «سامانه صیاد».
2. انتخاب گزینه «ثبت چک صیادی» یا «ثبت چک».
3. وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک و اطلاعات بانک صادرکننده.
4. احراز هویت با وارد کردن اطلاعات کارت بانکی متعلق به خودتان (باید با شماره موبایل ثبت شده مطابقت داشته باشد).
5. وارد کردن جزئیات چک شامل مبلغ، تاریخ سررسید، کد ملی/شناسه ملی ذینفع و شرح چک.
6. بررسی نهایی اطلاعات و تأیید ثبت.

تفاوت های جزئی ممکن است در چیدمان منوها یا اصطلاحات استفاده شده وجود داشته باشد، اما منطق فرآیند یکسان است.

ثبت از طریق اینترنت بانک و همراه بانک (آموزش کلی)

تقریباً تمامی بانک ها در سامانه های اینترنت بانک و همراه بانک خود، امکان ثبت چک صیادی را فراهم کرده اند. مراحل کلی به شرح زیر است:

1. مرحله ۱: ورود به سامانه بانک خود

   از طریق وب سایت بانک (برای اینترنت بانک) یا اپلیکیشن موبایلی بانک (برای همراه بانک) وارد حساب کاربری خود شوید.

2. مرحله ۲: مراجعه به بخش چک صیادی یا خدمات چک

   در منوهای خدمات، به دنبال گزینه ای با عنوان «چک صیادی»، «مدیریت چک» یا «خدمات چک» بگردید و آن را انتخاب کنید.

3. مرحله ۳: انتخاب ثبت صدور چک و وارد کردن اطلاعات

   گزینه «ثبت صدور چک صیادی» را انتخاب کرده و مطابق با فیلدهای نمایش داده شده، تمامی اطلاعات مورد نیاز شامل شناسه ۱۶ رقمی، مبلغ، تاریخ سررسید، کد ملی/شناسه ملی ذینفع و شرح چک را وارد کنید.

4. مرحله ۴: تأیید نهایی

   پس از بررسی دقیق اطلاعات، عملیات را تأیید کنید. سیستم بانک نیز پس از ثبت موفق، یک کد رهگیری به شما ارائه خواهد داد.

ممکن است در پلتفرم های بانکی مختلف، تفاوت هایی در رابط کاربری و ترتیب مراحل وجود داشته باشد که بهتر است به راهنماهای اختصاصی بانک خود مراجعه کنید.

ثبت از طریق پیامک (در صورت فعال بودن سرویس برای صدور)

ثبت چک از طریق پیامک یک روش جایگزین برای افرادی است که دسترسی به اینترنت یا گوشی هوشمند ندارند. البته این سرویس ممکن است برای تمامی بانک ها یا در تمامی زمان ها فعال نباشد و بیشتر برای استعلام و تأیید دریافت کاربرد دارد. در صورت فعال بودن سرویس صدور، قالب پیامک معمولاً شامل موارد زیر است:

1*1*شناسه 16 رقمی چک*مبلغ*تاریخ سررسید (سال/ماه/روز)*کد ملی ذینفع

این پیامک باید به سرشماره مشخص شده توسط بانک مرکزی یا بانک عامل شما (مثلاً 701701 برای استعلام) ارسال شود. توصیه می شود قبل از استفاده از این روش برای صدور چک، از فعال بودن آن توسط بانک خود اطمینان حاصل کنید.

آموزش جامع تایید و دریافت چک صیادی (ویژه دریافت کنندگان)

پس از اینکه صادرکننده چک، اطلاعات آن را در سامانه صیاد ثبت کرد، نوبت به دریافت کننده چک می رسد تا دریافت و مندرجات چک را تأیید کند. این مرحله برای اعتبار بخشیدن به چک و امکان وصول آن ضروری است.

تایید از طریق اپلیکیشن های موبایلی (گام به گام تصویری)

مانند ثبت صدور چک، تایید چک صیادی نیز به راحتی از طریق اپلیکیشن های موبایلی امکان پذیر است. در اینجا مراحل کلی را شرح می دهیم:

1. مرحله ۱: انتخاب گزینه تایید دریافت و مندرجات برگه چک

   وارد اپلیکیشن پرداخت مورد نظر خود (مثلاً آپ) شوید و در بخش «چک صیادی»، گزینه «تایید دریافت و مندرجات برگه چک» را انتخاب کنید.

2. مرحله ۲: وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک

   شناسه ۱۶ رقمی درج شده روی برگه چک فیزیکی را به دقت در کادر مربوطه وارد کرده و دکمه «استعلام» را بزنید.

3. مرحله ۳: احراز هویت با کارت بانکی دریافت کننده

   برای تأیید هویت خود به عنوان دریافت کننده، اطلاعات کارت بانکی فعال به نام خودتان را وارد کنید. همانند مرحله ثبت، مطابقت شماره موبایل و کد ملی ضروری است.

4. مرحله ۴: بررسی دقیق تمامی اطلاعات چک و مطابقت با برگه چک فیزیکی

   پس از احراز هویت، تمامی اطلاعات چک که توسط صادرکننده ثبت شده است، به شما نمایش داده می شود. این اطلاعات شامل مبلغ، تاریخ سررسید، نام صادرکننده و… است. بسیار مهم است که این اطلاعات را با دقت و کلمه به کلمه با برگه چک فیزیکی که در دست دارید، مطابقت دهید. هرگونه مغایرت، می تواند به مشکلات آتی منجر شود.

5. مرحله ۵: تایید نهایی و دریافت کد رهگیری

   در صورت تأیید مطابقت اطلاعات، گزینه «تایید دریافت چک» یا «تایید نهایی» را انتخاب کنید. پس از تأیید موفق، یک کد رهگیری به شما داده می شود.

تایید از طریق اینترنت بانک و همراه بانک

فرآیند تأیید دریافت چک در سامانه های اینترنت بانک و همراه بانک بانک ها نیز مشابه اپلیکیشن هاست:

1. ورود به سامانه بانکی خود.
2. مراجعه به بخش «چک صیادی» یا «خدمات چک».
3. انتخاب گزینه «تأیید دریافت چک».
4. وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک و انجام احراز هویت.
5. بررسی اطلاعات و تأیید نهایی.

تایید از طریق پیامک

برای تایید چک صیادی از طریق پیامک، می توانید شناسه ۱۶ رقمی چک را به سرشماره 4040701701 ارسال کنید. (قبل از استفاده از این سرویس، از فعال بودن و صحت شماره توسط بانک مرکزی یا بانک خود اطمینان حاصل کنید). پاسخ پیامک وضعیت چک و جزئیات را به شما اعلام می کند و شما می توانید با ارسال یک پیامک تأیید، عملیات را تکمیل کنید. قالب پیامک معمولاً به این صورت است:

2*1*شناسه 16 رقمی چک برای تأیید دریافت

آموزش جامع ثبت و تایید انتقال چک صیادی

در صورتی که دارنده یک چک صیادی هستید و قصد دارید آن را به فرد دیگری (انتقال گیرنده) واگذار کنید، باید فرآیند ثبت انتقال چک صیادی را در سامانه صیاد انجام دهید. همچنین، انتقال گیرنده نیز باید این انتقال را تأیید کند.

ثبت انتقال توسط انتقال دهنده (گام به گام تصویری)

انتقال دهنده (فردی که چک را به دیگری می دهد) باید مراحل زیر را طی کند:

1. مرحله ۱: انتخاب گزینه انتقال چک صیادی در اپلیکیشن

   پس از ورود به اپلیکیشن مورد نظر (مانند آپ) و مراجعه به بخش «چک صیادی»، گزینه «انتقال چک صیادی» را انتخاب کنید.

2. مرحله ۲: وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک

   شناسه ۱۶ رقمی چک را که قصد انتقال آن را دارید، وارد کرده و استعلام بگیرید.

3. مرحله ۳: احراز هویت انتقال دهنده

   همانند مراحل قبل، باید هویت خود را با وارد کردن اطلاعات کارت بانکی که به نام شماست، تأیید کنید.

4. مرحله ۴: وارد کردن مشخصات انتقال گیرنده (شخص حقیقی/حقوقی/اتباع خارجی)

   در این مرحله، باید اطلاعات کامل فردی که چک را به او منتقل می کنید، وارد نمایید:

   • برای شخص حقیقی: کد ملی و نام و نام خانوادگی.
   • برای شخص حقوقی: شناسه ملی و نام شرکت.
   • برای اتباع خارجی: کد فراگیر اتباع خارجی.
5. مرحله ۵: تایید نهایی انتقال

   پس از وارد کردن دقیق اطلاعات انتقال گیرنده، تمامی جزئیات نمایش داده می شود. با بررسی دقیق و تأیید نهایی، عملیات ثبت انتقال انجام شده و سامانه یک کد رهگیری به شما ارائه می دهد.

تایید انتقال توسط انتقال گیرنده (گام به گام تصویری)

انتقال گیرنده (فردی که چک را دریافت می کند) پس از اطلاع از ثبت انتقال توسط انتقال دهنده، باید مراحل زیر را انجام دهد:

1. مرحله ۱: انتخاب گزینه تایید دریافت و مندرجات برگه چک (پس از دریافت پیامک اطلاع رسانی)

   معمولاً پس از ثبت انتقال، پیامکی به انتقال گیرنده ارسال می شود. انتقال گیرنده باید وارد اپلیکیشن شود و در بخش «چک صیادی»، گزینه «تایید دریافت و مندرجات برگه چک» را انتخاب کند.

2. مرحله ۲: وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی

   شناسه ۱۶ رقمی چک را وارد کرده و استعلام بگیرید.

3. مرحله ۳: احراز هویت انتقال گیرنده

   اطلاعات کارت بانکی خود را برای احراز هویت وارد کنید.

4. مرحله ۴: بررسی اطلاعات و تایید نهایی

   جزئیات چک و اطلاعات انتقال دهنده به شما نمایش داده می شود. با دقت تمامی اطلاعات را با برگه چک فیزیکی و هویت انتقال دهنده مطابقت دهید. در صورت صحت اطلاعات، گزینه «تایید دریافت چک» را انتخاب کنید.

با تأیید نهایی توسط انتقال گیرنده، مالکیت چک به او منتقل شده و این فرآیند به صورت رسمی در سامانه صیاد ثبت می شود.

سایر روش ها (اینترنت بانک، همراه بانک، پیامک)

ثبت انتقال چک صیادی و تأیید آن از طریق اینترنت بانک و همراه بانک نیز مشابه ثبت صدور و تأیید دریافت است. در این سامانه ها نیز به بخش «چک صیادی» یا «خدمات چک» مراجعه کرده و گزینه های مربوط به «انتقال چک» و «تأیید انتقال چک» را انتخاب می کنید.

برای انتقال و تأیید انتقال از طریق پیامک نیز، قالب های مشخصی وجود دارد. برای انتقال توسط انتقال دهنده، معمولاً از قالب:

3*1*شناسه 16 رقمی چک*کد ملی/شناسه ملی انتقال گیرنده

و برای تأیید انتقال توسط انتقال گیرنده، از قالب:

4*1*شناسه 16 رقمی چک

استفاده می شود که باید به سرشماره تعیین شده (مثلاً 4040701701) ارسال گردد. باز هم تأکید می شود که قبل از استفاده، صحت شماره و فعال بودن سرویس را از بانک مرکزی یا بانک عامل استعلام کنید.

نحوه استعلام وضعیت چک صیادی (قبل از دریافت و پس از ثبت)

استعلام چک صیادی، یک گام حیاتی برای اطمینان از اعتبار و وضعیت مالی صادرکننده چک است. چه قبل از دریافت چک و چه پس از ثبت آن، امکان استعلام وضعیت وجود دارد. این کار به شما کمک می کند تا از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.

استعلام از طریق وب سایت بانک مرکزی

یکی از معتبرترین و دقیق ترین روش ها برای استعلام چک صیادی، مراجعه به وب سایت بانک مرکزی است:

1. مرحله ۱: ورود به وب سایت بانک مرکزی

   مرورگر خود را باز کرده و به آدرس www.cbi.ir مراجعه کنید.

2. مرحله ۲: انتخاب استعلام وضعیت اعتباری چک صیادی

   در صفحه اصلی یا بخش «نظام های پرداخت و زیرساخت»، گزینه «استعلام وضعیت اعتباری چک صیادی» را پیدا کرده و روی آن کلیک کنید.

3. مرحله ۳: وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی و کد امنیتی

   در صفحه مربوط به استعلام، شناسه ۱۶ رقمی درج شده روی چک صیادی را در کادر مشخص شده وارد کنید. سپس، کد امنیتی نمایش داده شده را به درستی وارد کرده و روی دکمه «استعلام» کلیک کنید.

4. تفسیر نتایج استعلام (رنگ بندی)

   پس از استعلام، سامانه وضعیت اعتباری صادرکننده را با یک رنگ به شما نمایش می دهد. این رنگ بندی به شرح زیر است:

   • سفید: صادرکننده چک فاقد سابقه چک برگشتی است. (بالاترین اعتبار)
   • زرد: صادرکننده دارای یک فقره چک برگشتی یا کمتر از ۵۰ میلیون ریال بدهی چک برگشتی است.
   • نارنجی: صادرکننده دارای دو تا چهار فقره چک برگشتی یا کمتر از ۲۰۰ میلیون ریال بدهی چک برگشتی است.
   • قهوه ای: صادرکننده دارای پنج تا ده فقره چک برگشتی یا کمتر از یک میلیارد ریال بدهی چک برگشتی است.
   • قرمز: صادرکننده دارای بیش از ده فقره چک برگشتی یا بیش از یک میلیارد ریال بدهی چک برگشتی است. (پایین ترین اعتبار)

استعلام از طریق پیامک

یکی دیگر از راه های ساده برای استعلام چک صیادی، استفاده از پیامک است. برای این کار:

1. مرحله ۱: قالب پیامک

   قالب پیامک برای استعلام اعتبار صادرکننده چک به این صورت است: 1*1* شناسه 16 رقمی چک

2. مرحله ۲: ارسال به شماره 701701

   این پیامک را به سرشماره 701701 ارسال کنید. در کمتر از چند دقیقه، پاسخ حاوی وضعیت اعتباری صادرکننده به صورت متنی (با اشاره به رنگ بندی فوق) برای شما ارسال خواهد شد.

استعلام از طریق اپلیکیشن های موبایلی

اغلب اپلیکیشن های پرداخت مجاز (مانند آپ، تاپ، 724 و…) نیز امکان استعلام چک صیادی را در بخش مربوط به چک صیادی خود دارند. معمولاً با انتخاب گزینه «استعلام چک صیادی» و وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک، می توانید وضعیت اعتباری صادرکننده را مشاهده کنید. این روش نیز مانند وب سایت بانک مرکزی، نتایج را با رنگ بندی مشخص نمایش می دهد.

همواره توصیه می شود قبل از دریافت هرگونه چک صیادی، چه به عنوان پرداخت و چه به عنوان ضمانت، حتماً نسبت به استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده اقدام کنید تا از هرگونه ریسک مالی جلوگیری شود.

نکات مهم، مشکلات رایج و راه حل ها

با وجود سادگی فرآیندهای ثبت چک صیادی، ممکن است کاربران با چالش ها و سؤالاتی مواجه شوند. آشنایی با این نکات و راه حل ها به شما کمک می کند تا تجربه بهتری از کار با سامانه صیاد داشته باشید.

عدم امکان لغو یا ویرایش چک ثبت شده از طریق اپلیکیشن ها

یکی از مهم ترین نکاتی که باید به آن توجه داشت، این است که پس از ثبت نهایی یک چک در سامانه صیاد (اعم از صدور، تأیید یا انتقال)، امکان لغو یا ویرایش آن از طریق اپلیکیشن ها یا اینترنت بانک وجود ندارد. این تدبیر برای افزایش امنیت و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی اتخاذ شده است. در صورتی که نیاز به لغو یا اصلاح اطلاعات چک ثبت شده دارید، تنها راه حل، مراجعه حضوری به شعبه بانک صادرکننده چک و درخواست ابطال چک با همراه داشتن دسته چک و مدارک شناسایی معتبر است.

لزوم یکسان بودن شماره موبایل و کد ملی/شناسه ملی

برای تمامی عملیات در سامانه صیاد، از جمله ثبت چک صیادی، تأیید یا انتقال، لازم است شماره موبایل مورد استفاده به نام شخص (حقیقی یا حقوقی) باشد که عملیات را انجام می دهد. این تطابق برای احراز هویت موفق و افزایش امنیت تراکنش ها الزامی است. اگر شماره موبایل به نام شخص دیگری باشد، فرآیند احراز هویت با خطا مواجه خواهد شد و عملیات انجام نمی شود. بنابراین، قبل از شروع هر کاری، از این تطابق اطمینان حاصل کنید.

خطاهای رایج در حین ثبت و نحوه برطرف کردن آن ها

گاهی ممکن است در حین ثبت چک با خطاهایی مواجه شوید. برخی از این خطاها و راه حل های آن ها عبارتند از:

1. مشکل در اتصال اینترنت: اطمینان حاصل کنید که اتصال اینترنت شما پایدار و قوی است.
2. خطاهای سیستمی یا شلوغی سامانه: در ساعات اوج مصرف ممکن است سامانه با کندی یا خطا مواجه شود. تلاش مجدد در ساعاتی دیگر یا استفاده از روش های جایگزین (مانند اینترنت بانک به جای اپلیکیشن) می تواند راهگشا باشد.
3. عدم تطابق اطلاعات: اگر کد ملی، شناسه ۱۶ رقمی، مبلغ یا تاریخ را اشتباه وارد کنید، با خطا مواجه خواهید شد. تمامی اطلاعات را به دقت با برگه چک فیزیکی مطابقت دهید.
4. عدم تطابق شماره موبایل و کد ملی: همان طور که قبلاً ذکر شد، این موضوع یکی از رایج ترین خطاهاست.

در صورتی که با خطای مداوم و نامشخصی روبرو شدید، بهترین راهکار تماس با پشتیبانی بانک عامل یا پشتیبانی اپلیکیشنی است که از آن استفاده می کنید.

موارد خاص

• ثبت چک برای اشخاص حقوقی: برای اشخاص حقوقی، به جای کد ملی ذینفع، «شناسه ملی» شرکت و «شماره ثبت» شرکت نیاز است. همچنین، شخصی که اقدام به ثبت می کند باید از دارندگان حق امضای مجاز شرکت باشد.
• ثبت چک برای اتباع خارجی: برای اتباع خارجی، به جای کد ملی، از «کد فراگیر اتباع خارجی» استفاده می شود.

توصیه های امنیتی

برای حفظ امنیت معاملات مالی خود و جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده، به توصیه های زیر توجه کنید:

• بررسی دقیق اطلاعات قبل از هر تأیید: هیچگاه اطلاعات را بدون بررسی کامل و اطمینان از صحت آن ها تأیید نکنید.
• حفاظت از اطلاعات بانکی و شماره موبایل: رمز عبور اینترنت بانک، اطلاعات کارت بانکی و دسترسی به شماره موبایل خود را به دقت محافظت کنید.
• به روزرسانی اپلیکیشن ها: همواره از آخرین نسخه اپلیکیشن های پرداخت و همراه بانک استفاده کنید تا از جدیدترین قابلیت های امنیتی و رفع باگ ها بهره مند شوید.
• پیگیری آخرین اطلاعیه ها و تغییرات: همواره اطلاعیه ها و تغییرات مربوط به قانون چک و سامانه صیاد را از منابع رسمی بانک مرکزی پیگیری کنید.

سوالات متداول

آیا ثبت نام در سامانه صیاد نیاز به حساب کاربری دارد؟

خیر، سامانه صیاد به خودی خود نیازی به ثبت نام و ایجاد حساب کاربری مجزا ندارد. تمامی عملیات از طریق اپلیکیشن های پرداخت مجاز، اینترنت بانک یا همراه بانک که قبلاً در آن ها احراز هویت کرده اید، انجام می شود. هویت شما با استفاده از کارت بانکی و شماره موبایل به نام خودتان تأیید می گردد.

اگر چک را ثبت نکنم چه اتفاقی می افتد؟

بر اساس قانون جدید چک، اگر صادرکننده، چک را در سامانه صیاد ثبت نکند، چک فاقد اعتبار بوده و قابلیت وصول یا انتقال نخواهد داشت. همچنین، دریافت کننده نیز در صورت عدم تأیید، با مشکلات مشابهی مواجه خواهد شد و نمی تواند وجه چک را از بانک دریافت کند.

چگونه می توانم چک ثبت شده را لغو کنم؟

امکان لغو یا ویرایش چک ثبت شده در سامانه صیاد از طریق اپلیکیشن ها یا درگاه های آنلاین وجود ندارد. برای ابطال چک ثبت شده، باید به صورت حضوری به شعبه بانک صادرکننده چک مراجعه کرده و درخواست خود را همراه با دسته چک ارائه دهید.

آیا می توان چک صیادی را در وجه حامل صادر کرد؟

خیر، از تاریخ ۵ فروردین ۱۴۰۰، صدور چک در وجه حامل ممنوع شده است. تمامی چک های صیادی باید به نام شخص خاص (حقیقی یا حقوقی) صادر شده و مشخصات ذینفع به وضوح در سامانه صیاد ثبت گردد.

مدت زمان اعتبار تأیید چک چقدر است؟

پس از ثبت صدور چک توسط صادرکننده، ذینفع زمان معینی (معمولاً چند روز) برای تأیید آن در سامانه صیاد دارد. با این حال، توصیه می شود بلافاصله پس از دریافت چک، عملیات تأیید را انجام دهید تا از بروز هرگونه مشکل یا انقضای مهلت جلوگیری شود.

اگر شماره موبایلم به نام خودم نباشد، می توانم چک ثبت کنم؟

خیر، برای احراز هویت در سامانه صیاد، شماره موبایل باید حتماً به نام همان کد ملی یا شناسه ملی باشد که عملیات را انجام می دهد (صادرکننده، دریافت کننده یا انتقال دهنده). در غیر این صورت، سامانه اجازه انجام عملیات را نخواهد داد.

تفاوت ثبت صدور و تایید دریافت چیست؟

ثبت صدور: عملیاتی است که توسط صادرکننده چک انجام می شود و طی آن اطلاعات چک در سامانه صیاد ثبت می گردد.
تایید دریافت: عملیاتی است که توسط دریافت کننده چک انجام می شود و طی آن، صحت اطلاعات ثبت شده توسط صادرکننده و دریافت فیزیکی چک تأیید می گردد.

برای ثبت چک حقوقی چه مدارکی نیاز است؟

برای ثبت چک حقوقی، علاوه بر شناسه ۱۶ رقمی چک و مبلغ و تاریخ، به شناسه ملی شرکت (به جای کد ملی) و اطلاعات شخص دارای حق امضا (کد ملی و شماره موبایل او که به نام شرکت یا خود او باشد) نیاز است.

در صورت بروز خطا هنگام ثبت، چه باید کرد؟

ابتدا از اتصال اینترنت خود مطمئن شوید و اطلاعات وارد شده را دوباره بررسی کنید. در صورت پابرجا بودن خطا، می توانید در ساعاتی دیگر مجدداً تلاش کنید. اگر مشکل ادامه داشت، با پشتیبانی بانک صادرکننده چک یا پشتیبانی اپلیکیشن مورد استفاده تماس بگیرید.

نتیجه گیری

ثبت صحیح و دقیق چک صیادی در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، نه تنها یک الزام قانونی است، بلکه ستون فقرات امنیت و شفافیت در مبادلات مالی مدرن کشور به شمار می رود. با آشنایی کامل با فرآیندهای چگونه چک ثبت کنیم، تأیید، انتقال و استعلام که در این راهنمای جامع ارائه شد، شما می توانید با اطمینان خاطر و بدون نگرانی، تمامی عملیات مربوط به چک های صیادی خود را انجام دهید.

به یاد داشته باشید که هر مرحله، از وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی گرفته تا تأیید نهایی اطلاعات ذینفع، نیازمند دقت و توجه کامل است. با رعایت تمامی نکات ذکر شده، به خصوص مطابقت شماره موبایل و کد ملی، بررسی دقیق اطلاعات و آگاهی از پیامدهای عدم ثبت، می توانید از بروز هرگونه اشتباه و مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری کنید. این راهنما، با هدف تبدیل شدن به مرجعی کامل و قابل اعتماد، شما را در مسیری امن و کارآمد در دنیای معاملات چک صیادی یاری می رساند.