معایب مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت چیست؟

در نظام حقوقی ایران، مهریه حق مالی زوجه است که قانون با پیش‌بینی راه‌های مختلف، از جمله اجرای ثبت، برای وصول آن حمایت می‌کند. اجرای ثبت، به‌عنوان مرجع اداری وابسته به سازمان ثبت اسناد، با سرعت و سهولت ظاهری، گزینه‌ای جذاب به نظر می‌رسد. اما آیا این روش همیشه بهترین راه برای وصول مهریه است؟ این مقاله به بررسی عمیق معایب این روش می‌پردازد تا با آگاهی بیشتر، بهترین تصمیم برای احقاق حق گرفته شود.

تعریف حقوقی مهریه و مبانی قانونی

مهریه، مالی است که مرد به موجب عقد نکاح به زن متعهد می‌شود و طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، با وقوع عقد، زن مالک آن شده و حق تصرف دارد. مواد ۱۰۸۳ تا ۱۱۰۱ قانون مدنی، احکام مهریه را مشخص کرده و قانون حمایت خانواده و قانون اجرای احکام مدنی، سازوکارهای وصول را تعریف می‌کنند. مهریه نه‌تنها جنبه مالی، بلکه نمادی از تعهد و احترام مرد در زندگی مشترک است.

سازوکار اجرای ثبت

اجرای ثبت با ارائه سند ازدواج رسمی، اجراییه صادر می‌کند و زوج ۱۰ روز برای پرداخت مهریه یا اعتراض دارد. در صورت عدم پرداخت، اموال زوج (منقول یا غیرمنقول) توقیف و از طریق مزایده وصول می‌شود. این روش به دلیل سرعت و هزینه کمتر، در ابتدا جذاب است، اما محدودیت‌ها و معایب آن قابل‌توجه است.

محدودیت در توقیف اموال

یکی از معایب اصلی، محدودیت در شناسایی و توقیف اموال است. اجرای ثبت، برخلاف دادگاه، ابزارهای گسترده‌ای برای کشف اموال ندارد و مسئولیت معرفی اموال با زوجه است. طبق ماده ۶۵ قانون اجرای احکام مدنی، اموالی مثل منزل مسکونی ضروری یا ابزار کار از توقیف معاف‌اند. اگر زوج اموالش را پنهان کند یا به سختی قابل‌شناسایی باشد، این روش ناکارآمد می‌شود.

چالش‌های اعتراض زوج و اطاله دادرسی

اعتراض زوج به اجراییه (مثلاً ادعای پرداخت یا اعسار) پرونده را به دادگاه ارجاع می‌دهد و فرآیند متوقف می‌شود. این رسیدگی ممکن است ماه‌ها طول بکشد و با ترفندهای حقوقی زوج، وصول مهریه به تأخیر بیفتد، برخلاف هدف اولیه سرعت.

عدم رسیدگی به دفاعیات پیچیده

اجرای ثبت، مرجع اداری است و نمی‌تواند به مسائل حقوقی پیچیده (مثل بطلان سند یا اعسار) رسیدگی کند. این موارد باید در دادگاه بررسی شوند، که خود مانعی برای کارایی این روش است.

احتمال فرار از دین

آگاهی زوج از صدور اجراییه ممکن است او را به انتقال صوری اموال به دیگران وادارد. اثبات این انتقال دشوار است، اما درخواست تأمین خواسته در دادگاه می‌تواند از این فرار جلوگیری کند.

عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه

طبق ماده ۵۲۲ آیین دادرسی مدنی، دادگاه می‌تواند خسارت تأخیر تأدیه را محاسبه کند، اما اجرای ثبت این صلاحیت را ندارد، که برای زوجه‌ای که به دنبال جبران کاهش ارزش پول است، محدودیت بزرگی است.

هزینه‌های احتمالی و افزایش آن‌ها

اگرچه اجرای ثبت کم‌هزینه به نظر می‌رسد، هزینه‌های اجراییه، ابلاغ، کارشناسی، مزایده و حق‌الاجرا، به‌ویژه با اعتراض زوج و ارجاع به دادگاه، می‌تواند افزایش یابد و حتی از هزینه دادگاه پیشی بگیرد.

جنبه‌های روانی و اجتماعی

توقیف اموال از طریق اجرای ثبت ممکن است به‌عنوان اقدامی خصمانه تلقی شود، تنش‌های خانوادگی را تشدید کرده و آبروی زوج را خدشه‌دار کند. در مقابل، دادگاه با رسیدگی بی‌طرفانه، تنش کمتری ایجاد می‌کند.

محدودیت در مطالبه به نرخ روز

طبق تبصره ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، مهریه وجه رایج به نرخ روز پرداخت می‌شود، اما اجرای ثبت این امکان را ندارد و فقط سند رسمی را اجرا می‌کند.

نحوه انتخاب بهترین وکلای تهران و نقش آن‌ها

انتخاب وکیل مناسب در تهران نیازمند بررسی تجربه، تخصص در حقوق خانواده و نظرات مشتریان است. وکلای با تجربه تهران با شناخت عمیق از قوانین و چالش‌های محلی، می‌توانند معایب اجرای ثبت را تحلیل کرده و راهکارهایی مثل دادرسی قضایی یا تأمین خواسته را پیشنهاد دهند. این وکلا با مدیریت پرونده‌ها، از حقوق زوجه دفاع کرده و هزینه‌ها و زمان را بهینه می‌کنند. برای مشاهده این وکلا، روی عکس زیر کلیک کنید.

نتیجه‌گیری

مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، با وجود سرعت ظاهری، به دلیل محدودیت‌های توقیف اموال، اعتراضات زوج، عدم رسیدگی به دفاعیات پیچیده، احتمال فرار از دین، عدم امکان مطالبه خسارت و نرخ روز، هزینه‌های پنهان و تأثیرات روانی، روشی پرچالش است. توصیه می‌شود با مشورت وکیل متخصص، شرایط پرونده بررسی شود و در بسیاری موارد، دادگاه گزینه بهتری باشد. این مقاله صرفاً اطلاع‌رسانی است و جایگزین مشاوره حقوقی نیست.