قطاری انعکاسی ساخت آرشیتکت ژاپنی Kazuyo Sejima

قطاری انعکاسی که توسط آرشیتکت برجسته ژاپنی کازویو سجیما طراحی شده است نمادی از ادغام هوشمندانه معماری و فناوری حمل و نقل است. این قطار با سطوح نیمه شفاف و نیمه انعکاسی خود به گونه ای طراحی شده تا با محیط اطرافش هماهنگ شود و تجربه ای بی نظیر از سفر را ارائه دهد گویی بخشی از چشم انداز است.

در دنیای امروز که مرزهای میان خیال و واقعیت هر روز کمرنگ تر می شود دستاوردهای شگفت انگیز بشر نه تنها در حوزه دیجیتال بلکه در طراحی و مهندسی نیز خود را نشان می دهند. یکی از این شاهکارهای نوین قطاری است که توسط یکی از پیشگامان معماری نوین ژاپن خانم کازویو سجیما طراحی شده است. این قطار که به دلیل ویژگی های بصری منحصربه فردش اغلب با عنوان قطار نامرئی شناخته می شود تجسمی از تلفیق هنر زیبایی و کارایی است. هدف از طراحی این قطار فراتر از صرفاً یک وسیله حمل و نقل است؛ آن را به یک اثر هنری متحرک تبدیل کرده که به طور هماهنگ با طبیعت و مناظر شهری ژاپن در هم می آمیزد.

این پروژه جاه طلبانه که به سفارش گروه سِئیبو و به مناسبت صدمین سالگرد تأسیس این شرکت راه آهن صورت گرفت نخستین تجربه سجیما در طراحی قطار بود. او که پیش از این به خاطر طراحی های خلاقانه و استفاده از نور و فضا در آثار معماری اش شهرت داشت این بار رویکردی مشابه را در مقیاس یک قطار اکسپرس به کار گرفت. انتخاب سجیما برای این پروژه نشان دهنده اهمیت ویژه ای بود که گروه سِئیبو برای نوآوری و تمایز قائل بود.

فلسفه اصلی پشت طراحی این قطار ایجاد یک وسیله نقلیه بود که نه تنها مسافران را جابجا کند بلکه خود بخشی از چشم انداز شود. سجیما با استفاده از مواد خاص توانست سطوحی را خلق کند که قادر به بازتاباندن محیط اطراف هستند. این شفافیت بصری و قابلیت انعکاس باعث می شود قطار در حال حرکت نمایی متغیر و پویا داشته باشد. گویی در کوهستان ها با سبزینگی درختان و در شهر با معماری ساختمان ها یکی می شود.

این رویکرد تحولی در مفهوم طراحی وسایل نقلیه عمومی به شمار می رود. به جای اینکه قطار به عنوان یک شیء مجزا و غالب در محیط عمل کند سعی در ادغام و همزیستی با آن دارد. این ایده بازتابی از فلسفه طراحی ژاپنی است که اغلب بر هماهنگی با طبیعت و احترام به محیط اطراف تأکید دارد. این قطار نه تنها یک ابزار برای رسیدن از نقطه ای به نقطه دیگر است بلکه خود یک تجربه است یک سفر بصری که در آن مناظر طبیعی و شهری به شکلی نوین در پنجره ها و سطوح قطار بازتاب می یابند.

خانم کازویو سجیما که در سال ۲۰۱۰ به همراه شریک خود ریوئه نیشیزاوا جایزه معتبر پریتزکر بالاترین افتخار در دنیای معماری را کسب کرده بود به دلیل رویکردهای نوآورانه و منحصر به فردش در معماری شناخته می شود. آثار او اغلب با استفاده از مواد شفاف فضاهای باز و نور طبیعی مشخص می شوند. او در سال ۱۹۹۵ شرکت معماری SANAA را تأسیس کرد که به سرعت به یکی از تأثیرگذارترین شرکت های معماری در جهان تبدیل شد. این شرکت به خاطر طراحی هایی که حس سبکی و نامرئی بودن را القا می کنند شهرت دارد.

پروژه های قبلی سجیما و SANAA مانند موزه هنرهای معاصر نیویورک غرفه سرپانتین در لندن و مرکز یادگیری رولکس در سوئیس همگی نشان دهنده توانایی آن ها در خلق فضاهایی هستند که از مرزهای معمول فراتر می روند. این تجربه غنی در معماری به سجیما این امکان را داد تا دیدگاه خود را در طراحی یک قطار نیز به کار گیرد. او معتقد بود که قطار می تواند همچون یک موجود زنده با چشم اندازهای متنوعی که از میان آن ها می گذرد ارتباط برقرار کند و همزیستی با طبیعت را به نمایش بگذارد.

طراحی داخلی این قطار نیز به همان اندازه که طراحی بیرونی آن انقلابی است مورد توجه قرار گرفته است. سجیما تلاش کرده تا فضایی را خلق کند که فراتر از یک واگن قطار باشد؛ فضایی شبیه به یک اتاق نشیمن صمیمی. این رویکرد بر راحتی و آرامش مسافران تأکید دارد و به آن ها اجازه می دهد تا زمان سفر خود را به شیوه ای آزادانه و دلپذیر سپری کنند. هدف این بود که مسافران احساس کنند در یک فضای عمومی جدید و دلنشین قرار گرفته اند جایی که می توانند استراحت کنند مطالعه کنند یا صرفاً از مناظر در حال تغییر لذت ببرند.

این فضای داخلی با دقت و ظرافت طراحی شده تا حس آرامش و دنج بودن را القا کند. استفاده از مواد طبیعی و رنگ های آرامش بخش در کنار نورپردازی مناسب به ایجاد این فضای دلخواه کمک می کند. در واقع این قطار نه تنها یک وسیله حمل و نقل بلکه یک مقصد در نوع خود است. مسافران چه کسانی که هر روز برای رفت و آمد از آن استفاده می کنند و چه گردشگرانی که به دنبال تجربه سفری متفاوت هستند می توانند از ظاهر منحصربه فرد و فضای داخلی راحت آن بهره مند شوند. این طراحی نشان دهنده یک ابتکار مهندسی و طراحی است که به جای صرفاً کارایی بر تجربه انسانی تمرکز دارد.

این قطار در مسیرهای مختلفی از توکیو تا کوهستان های چیچیبو حرکت می کند. این مسیر تنوع چشم اندازهای ژاپن را به نمایش می گذارد از مناطق شهری پر جنب و جوش گرفته تا مناظر طبیعی آرام و کوهستانی. طراحی انعکاسی قطار به آن اجازه می دهد تا در هر محیطی از آسمان خراش های شهری گرفته تا تپه ها و کوهستان های ژاپن به طور یکپارچه ادغام شود. این توانایی تطبیق پذیری یکی از ویژگی های برجسته این پروژه است که آن را از سایر قطارها متمایز می کند.

این پروژه همچنین گواهی بر این است که چگونه طراحی می تواند فراتر از زیبایی شناسی باشد و به جنبه های عملکردی و حتی فلسفی یک محصول بپردازد. قطار سجیما نه تنها یک وسیله حمل و نقل بلکه یک بیانیه معماری است که نشان می دهد چگونه می توان با خلاقیت و نوآوری مرزهای ممکن را جابجا کرد. این قطار به عنوان یک نماد از پیشرفت فناوری حمل و نقل و طراحی در قرن بیست و یکم شناخته می شود.

این قطار در طول مناظر زیادی عبور می کند از کوه های چیچیبو گرفته تا مرکز شهر توکیو و من فکر کردم ایده خوبی است که قطار با مناظر مختلف اطرافش همزیستی پیدا کند. – کازویو سجیما

رونمایی از قطار نامرئی در سال ۲۰۱۸

قطار انعکاسی کازویو سجیما که با نام رسمی Seibu 001 series Laview شناخته می شود در سال ۲۰۱۸ رونمایی شد و از بهار ۲۰۱۹ به طور رسمی وارد ناوگان حمل و نقل ریلی ژاپن شد. این اتفاق نقطه عطفی در صنعت راه آهن ژاپن و همچنین در دنیای معماری و طراحی به شمار می رفت. سال ها پیش از رونمایی خبر طراحی چنین قطاری توسط یک معمار برجسته هیجان زیادی را در محافل بین المللی ایجاد کرده بود. تصاویر رندر شده از قطار با سطوح آینه ای و بازتاب کننده انتظارات را بسیار بالا برده بود.

هنگام رونمایی مردم و متخصصان از سراسر جهان مشتاق بودند تا ببینند چگونه این ایده انقلابی در واقعیت پیاده سازی شده است. نتیجه قطاری بود که به خوبی وعده های اولیه را برآورده می کرد. سطوح آینه ای و براق آن به خصوص در روزهای آفتابی جلوه ای خیره کننده ایجاد می کردند. این قطار نه تنها به عنوان یک وسیله حمل و نقل بلکه به عنوان یک جاذبه توریستی نیز مورد توجه قرار گرفت و بسیاری از علاقه مندان به معماری و طراحی را به سوی خود جلب کرد.

این قطار به عنوان بخشی از سری قطارهای اکسپرس Red Arrow شرکت سِئیبو که مسیرهای مهمی را بین توکیو و مناطق مرکزی ژاپن پوشش می دهد به خدمت گرفته شد. مسیر اصلی آن خط Seibu Ikebukuro است که از ایستگاه Ikebukuro در توکیو آغاز شده و تا ایستگاه Seibu-Chichibu در کوهستان های چیچیبو امتداد می یابد. این مسیر تنوع چشم اندازهای ژاپن را به خوبی به نمایش می گذارد و به قطار اجازه می دهد تا مفهوم همزیستی با محیط را به بهترین شکل ممکن به نمایش بگذارد.

رونمایی از این قطار نه تنها به دلیل طراحی بصری آن بلکه به دلیل جایزه پریتزکر که سجیما پیش از آن کسب کرده بود توجه بسیاری را به خود جلب کرد. این موضوع نشان می داد که یک معمار در سطح جهانی می تواند دیدگاه های خود را به فراتر از ساختمان ها گسترش دهد و بر طراحی وسایل نقلیه نیز تأثیر بگذارد. این پروژه به وضوح نشان داد که طراحی خوب می تواند در هر مقیاسی از یک ساختمان بزرگ تا یک قطار به کار گرفته شود و تأثیر عمیقی بر تجربه روزمره افراد بگذارد.

بازخوردهای اولیه از مسافران و منتقدان بسیار مثبت بود. بسیاری از فضای داخلی راحت و دلباز آن تمجید کردند که برخلاف بسیاری از قطارهای اکسپرس حس محدودیت و فشرده بودن را القا نمی کند. پنجره های بزرگ و طراحی باز امکان تماشای بی وقفه مناظر بیرون را فراهم می آورد. این ویژگی ها به همراه ظاهر خارجی خیره کننده لاویو را به یکی از محبوب ترین قطارهای اکسپرس در ژاپن تبدیل کرده است. این قطار نمادی از پیشرفت و نوآوری در صنعت ریلی ژاپن است که همواره در تلاش برای ارائه بهترین ها به مسافران خود بوده است.

هدف این قطار ارائه یک فضای عمومی جدید تقریباً شبیه به پارک است که مردم در آن گرد هم می آیند. این فراتر از صرفاً یک وسیله حرکت است خود یک مقصد است.

قطار نامرئی قطاری خارج از دنیای «فیلم Hunger Game» است

مقایسه قطار انعکاسی کازویو سجیما با وسایل نقلیه تخیلی در فیلم هایی مانند «بازی های گرسنگی» (Hunger Games) نشان دهنده میزان نوآوری و پیشرفته بودن این طراحی است. در حالی که فیلم های علمی-تخیلی اغلب ایده هایی را به تصویر می کشند که در زمان خود غیرممکن به نظر می رسند قطار سجیما نشان می دهد که با پیشرفت های عظیم در علم مواد و مهندسی بسیاری از این رویاها می توانند به واقعیت تبدیل شوند. این قطار با ظاهر تقریباً نامرئی خود مرزهای بین خیال و واقعیت را محو می کند و تجربه ای را ارائه می دهد که پیش از این تنها در داستان ها و فیلم ها قابل تصور بود.

این مقایسه همچنین به این نکته اشاره دارد که چگونه فناوری های پیشرفته می توانند به گونه ای طراحی شوند که نه تنها کاربردی باشند بلکه از نظر زیبایی شناختی نیز تأثیرگذار باشند. در «بازی های گرسنگی» وسایل نقلیه اغلب با هدف نمایش قدرت و سلطه طراحی شده اند در حالی که قطار سجیما با هدف همزیستی با طبیعت و ایجاد آرامش طراحی شده است. این تفاوت در فلسفه طراحی نشان دهنده رویکرد متفاوت ژاپن در قبال نوآوری است که اغلب بر هماهنگی و زیبایی تأکید دارد.

تکنیک های به کار رفته در ساخت این قطار از جمله استفاده از مواد نیمه شفاف و نیمه انعکاسی به آن اجازه می دهد تا در محیط اطراف خود حل شود. این «نامرئی بودن» نسبی نه به معنای پنهان شدن کامل بلکه به معنای ادغام بصری است. وقتی قطار در حال حرکت است سطوح آن مناظر اطراف را بازتاب می دهند و باعث می شوند قطار با چشم انداز اطرافش یکی به نظر برسد. این پدیده یک بازی بصری جذاب ایجاد می کند که هم برای مسافران داخل و هم برای ناظران بیرون از قطار تجربه ای منحصر به فرد است.

این قطار به ما یادآوری می کند که آینده حمل و نقل می تواند چیزی فراتر از صرفاً کارایی باشد. می تواند شامل زیبایی تجربه و ارتباط عمیق تر با محیط باشد. این پروژه الهام بخش طراحان و مهندسان در سراسر جهان است تا به شیوه های جدیدی درباره وسایل نقلیه فکر کنند و آن ها را نه تنها به عنوان ابزاری برای رسیدن به مقصد بلکه به عنوان یک اثر هنری متحرک در نظر بگیرند. این رویکرد پتانسیل های بی شماری را برای طراحی پایدار و هماهنگ با محیط زیست باز می کند.

در نهایت قطار لاویو نشان می دهد که چگونه می توان با استفاده از فناوری حمل و نقل پیشرفته و بینش معماری نوین به دستاوردهایی رسید که زمانی فقط در داستان های تخیلی وجود داشتند. این قطار نه تنها یک وسیله حمل و نقل است بلکه یک نماد از توانایی بشر در تبدیل رویاها به واقعیت و آفرینش چیزی است که هم زیبا و هم کاربردی است و در عین حال با محیط خود در تعامل و هماهنگی کامل قرار دارد. این پروژه یک مثال بارز از ابتکار مهندسی است که به طور همزمان به زیبایی شناسی و عملکرد می پردازد.

آنها هم مثل تعداد اندک دیگری ویژگی های پدیده فضا نور شفافیت و ماده را برای خلق یک اثر تاثیرگذار و شگفت انگیز کشف کردند. – هیئت منصفه جایزه پریتزکر در مورد کازویو سجیما و ریوئه نیشیزاوا.

سوالات متداول

نام قطار انعکاسی طراحی شده توسط کازویو سجیما چیست؟

نام رسمی این قطار Seibu 001 series Laview است. این قطار به دلیل ظاهر خاص و انعکاسی خود در بین مردم به عنوان قطار نامرئی یا قطار انعکاسی نیز شناخته می شود.

قطار انعکاسی کازویو سجیما در کدام مسیر حرکت می کند؟

این قطار عمدتاً در خط Seibu Ikebukuro در ژاپن فعالیت می کند. این مسیر از ایستگاه Ikebukuro در مرکز توکیو آغاز شده و تا ایستگاه Seibu-Chichibu در کوهستان های چیچیبو امتداد می یابد.

چه ویژگی هایی قطار انعکاسی را منحصربه فرد می کند؟

ویژگی های منحصربه فرد آن شامل سطوح نیمه شفاف و نیمه انعکاسی است که به قطار امکان می دهد با محیط اطرافش ادغام شود. همچنین طراحی داخلی آن به گونه ای است که حس یک اتاق نشیمن صمیمی را القا می کند و تجربه سفری راحت را ارائه می دهد.

آیا قطار انعکاسی واقعاً نامرئی است؟

خیر این قطار واقعاً نامرئی نیست. اصطلاح نامرئی به دلیل قابلیت بالای انعکاس نور و مناظر اطراف آن به کار می رود که باعث می شود قطار در حال حرکت با محیط خود یکی به نظر برسد و کمتر به چشم آید.

شرکت سازنده قطار انعکاسی کدام است؟

این قطار توسط شرکت راه آهن ژاپنی Seibu Group سفارش داده شده و ساخته شده است. طراحی آن توسط آرشیتکت برجسته ژاپنی کازویو سجیما انجام شده است.