نمونه دادخواست انکار و تردید

نمونه دادخواست انکار و تردید در واقع همان دادخواست اثبات اصالت سند است که در پاسخ به اظهار انکار یا تردید نسبت به سندی که شما ارائه کرده اید، مطرح می شود. این دادخواست به شما کمک می کند تا اعتبار قانونی سند خود را در دادگاه به اثبات رسانده و از حقوق خود دفاع کنید. در دعاوی حقوقی، اسناد نقش اساسی در اثبات ادعا و حقانیت طرفین ایفا می کنند و اعتبار آن ها می تواند سرنوشت یک پرونده را رقم بزند. زمانی که اصالت یک سند مورد چالش قرار می گیرد، شناخت دقیق مفاهیم حقوقی مرتبط و نحوه اقدام قانونی، از اهمیت بالایی برخوردار است.

اهمیت اسناد در دعاوی حقوقی بر کسی پوشیده نیست؛ آن ها ستون فقرات اثبات دعوا هستند و می توانند مسیر رسیدگی قضایی را به کلی تغییر دهند. با این حال، اعتبار و اصالت یک سند همیشه ثابت و غیرقابل چالش نیست. گاهی اوقات، یک سند عادی که برای اثبات حقی ارائه شده، با واکنش هایی نظیر انکار، تردید یا حتی ادعای جعل مواجه می شود. در چنین شرایطی، درک صحیح تفاوت میان این مفاهیم و دانستن اینکه چگونه باید به این چالش ها پاسخ داد، برای هر فردی که درگیر یک دعوای حقوقی است، حیاتی است. در این مقاله، به بررسی جامع این موضوعات می پردازیم و با تمرکز بر کلیدواژه نمونه دادخواست انکار و تردید، یک راهنمای عملی و یک نمونه دادخواست اثبات اصالت سند کامل و قابل استفاده را ارائه خواهیم داد تا شما بتوانید با اطمینان و آگاهی کامل در مسیر قانونی گام بردارید و از حقوق خود دفاع کنید.

سند در نظام حقوقی ایران: تعاریف و اقسام

سند، از مهم ترین دلایل اثبات دعوا در نظام حقوقی ایران محسوب می شود و بخش عمده ای از اختلافات و دعاوی بر پایه اسناد و مدارک شکل می گیرد. قانون گذار نیز در ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی، تعریفی جامع از سند ارائه کرده است: «سند عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوا یا دفاع قابل استناد باشد.» این تعریف نشان می دهد که هر نوشته ای که دارای محتوای حقوقی باشد و بتواند در اثبات یا رد یک ادعا به کار رود، در شمار سند قرار می گیرد.

اسناد در حقوق ایران به دو دسته اصلی تقسیم می شوند که تفاوت های حقوقی و آثار متفاوتی در دعاوی دارند:

1. سند رسمی: مطابق ماده ۱۲۸۷ قانون مدنی، اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک یا دفاتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مأمورین رسمی در حدود صلاحیت آن ها و بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشند، رسمی هستند. مهمترین ویژگی سند رسمی، اعتبار اثباتی بالای آن است. سند رسمی نیازی به اثبات اصالت ندارد مگر آنکه ادعای جعل نسبت به آن مطرح شود. به عبارت دیگر، تا زمانی که خلاف آن ثابت نشود، مفاد سند رسمی معتبر تلقی می گردد.
2. سند عادی: هر سندی که شرایط سند رسمی را نداشته باشد، سند عادی محسوب می شود. مانند قولنامه ها، رسیدهای دستی، چک، سفته (در برخی موارد) و سایر نوشته هایی که میان اشخاص تنظیم می گردند بدون دخالت مأمورین رسمی. ارزش اثباتی سند عادی نیز بالا است اما به اندازه سند رسمی نیست و در برابر آن، امکان طرح انکار و تردید وجود دارد. این ویژگی باعث می شود که اصالت اسناد عادی بیشتر مورد چالش و اختلاف قرار گیرد. از آنجا که سند عادی توسط اشخاص و بدون نظارت مراجع رسمی تنظیم می شود، احتمال بروز خطا، اشتباه یا حتی تقلب در آن بیشتر است و به همین دلیل، قانون گذار راه هایی را برای اعتراض به اصالت آن پیش بینی کرده است.

درک این تفاوت ها برای ورود به بحث انکار، تردید و جعل ضروری است، زیرا مقررات مربوط به هر یک از این اعتراضات، بسته به نوع سند، متفاوت خواهد بود.

انکار، تردید و ادعای جعل: مفاهیم و تفاوت های کلیدی

هنگامی که سندی در دادگاه ارائه می شود، طرف مقابل می تواند به اصالت آن اعتراض کند. این اعتراض به سه شیوه اصلی انکار، تردید و ادعای جعل انجام می پذیرد که هر یک دارای تعریف، شرایط و آثار حقوقی متمایزی هستند. فهم دقیق این تفاوت ها برای طرح صحیح دفاع یا ادعا در دادگاه بسیار مهم است.

مفهوم انکار

انکار به معنای نپذیرفتن انتساب خط، مهر، امضا یا اثر انگشت منتسب به خود است. ماده ۲۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی به صراحت بیان می دارد: «کسی که علیه او سند (اعم از عادی یا رسمی) ابراز شده است، می تواند خط، مهر، امضا یا اثر انگشت منتسب به خود را انکار کند.» نکته مهم در اینجا این است که انکار فقط نسبت به اسناد عادی که انتساب آن ها به شخص منکر صورت گرفته، قابل طرح است و در مورد اسناد رسمی یا اسنادی که شخص ثالثی به آن منسوب است، کاربرد ندارد. برای مثال، اگر شما در پرونده ای خوانده باشید و خواهان یک رسید عادی ارائه کند که ادعا می کند امضای ذیل آن متعلق به شماست، شما می توانید صراحتاً اعلام کنید که «این امضا متعلق به من نیست» و بدین ترتیب، سند را انکار نمایید. این اظهار باید صریح و روشن باشد و به معنای عدم پذیرش اصالت کل سند از نظر انتساب به شخص منکر است.

مفهوم تردید

تردید زمانی مطرح می شود که سند عادی ابراز شده، منتسب به شخص ثالثی غیر از طرفین دعوا باشد. مطابق ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی: «هرگاه سند ابرازی، منتسب به غیر طرف دعوا باشد، طرف مقابل می تواند نسبت به آن اظهار تردید کند.» در اینجا، شخص معترض (که طرف دعوا است) نمی تواند با قاطعیت اعلام کند که سند جعلی است یا اصیل، زیرا امضا یا خط منتسب به شخص دیگری است و او اطلاعی از اصالت آن ندارد. بنابراین، صرفاً «تردید» خود را نسبت به اصالت آن اعلام می کند. برای مثال، در یک دعوای مطالبه وجه، خواهان یک برگه رسید عادی ارائه می کند که ادعا می شود امضای ذیل آن متعلق به پدر متوفای خوانده است. خوانده می تواند نسبت به اصالت امضای پدرش اظهار تردید کند، زیرا مستقیماً از اصالت آن مطلع نیست و نمی تواند آن را انکار یا تصدیق کند. هدف از تردید، مکلف کردن ارائه دهنده سند به اثبات اصالت آن است.

مفهوم ادعای جعل

ادعای جعل، مفهومی گسترده تر و جدی تر از انکار و تردید است و طبق ماده ۲۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی، هم نسبت به سند عادی و هم سند رسمی قابل طرح است. جعل به معنای ایجاد یا تغییر سند به قصد فریب و اضرار است. یعنی ادعا می شود که سند یا بخشی از آن، به صورت متقلبانه ساخته یا تغییر داده شده است. برخلاف انکار و تردید که صرفاً به اصالت امضا، مهر یا خط مربوط می شوند، جعل می تواند شامل تغییر در متن، تاریخ، مبالغ یا هر بخش دیگری از سند باشد. برای مثال، اگر شخصی امضای خود را قبول داشته باشد اما ادعا کند پس از امضای او، مبلغ سند از یک میلیون به ده میلیون تغییر یافته است، او باید ادعای جعل مطرح کند. در ادعای جعل، بار اثبات برعهده کسی است که ادعای جعل کرده است، مگر در مواردی خاص. همچنین، جعل دارای آثار کیفری نیز می باشد.

برای درک بهتر تفاوت های کلیدی بین این سه مفهوم، جدول زیر می تواند مفید باشد:

ویژگی	انکار	تردید	ادعای جعل
نوع سند	فقط سند عادی	فقط سند عادی	سند عادی و رسمی
منتسب الیه (شخصی که سند به او منتسب شده است)	طرف معترض (منکر)	شخص ثالث (غیر از طرفین دعوا)	هر شخص (اعم از طرفین یا ثالث)
بار اثبات (تکلیف اثبات اصالت)	بر عهده ارائه دهنده سند	بر عهده ارائه دهنده سند	بر عهده مدعی جعل (مگر در موارد خاص)
هدف	رد انتساب خط، مهر، امضا یا اثر انگشت به خود	اظهار عدم قطعیت نسبت به اصالت سند منتسب به ثالث	اثبات ساختگی بودن یا تغییر متقلبانه سند
آثار حقوقی	در صورت عدم اثبات اصالت، سند از عداد دلایل خارج می شود	در صورت عدم اثبات اصالت، سند از عداد دلایل خارج می شود	در صورت اثبات جعل، سند ابطال و ممکن است آثار کیفری داشته باشد
مهلت طرح	اولین جلسه دادرسی (برای خواهان و خوانده)	اولین جلسه دادرسی (برای خواهان و خوانده)	تا پایان دادرسی (قبل از صدور رأی)

مهلت قانونی برای طرح انکار و تردید و تبعات آن

رعایت مهلت قانونی برای طرح انکار و تردید از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که عدم رعایت آن می تواند منجر به از دست رفتن حق اعتراض به اصالت سند شود. طبق ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی، مهلت طرح انکار و تردید، تا اولین جلسه دادرسی است.

زمان بندی دقیق: اولین جلسه دادرسی

منظور از اولین جلسه دادرسی، مقطعی است که از زمان تقدیم دادخواست شروع شده و تا اولین نوبتی که در اولین جلسه دادرسی به فرد مورد نظر برای ارائه دفاع یا پاسخ به طرف مقابل داده می شود، ادامه دارد. این یعنی:

• اگر خواهان سندی را ارائه کرده و خوانده می خواهد نسبت به آن انکار یا تردید کند، می تواند این اعتراض را در لایحه ای قبل از اولین جلسه یا به صورت شفاهی در همان جلسه بیان کند.
• اگر خوانده سندی را ارائه کرده و خواهان می خواهد نسبت به آن انکار یا تردید کند، می بایست در اولین جلسه دادرسی این دفاع را مطرح نماید.

نکته مهم این است که اگر هر یک از طرفین دعوا در اولین جلسه دادرسی حاضر نشوند، فرصت اظهار انکار یا تردید را از دست خواهند داد، مگر اینکه قبلاً در قالب لایحه به دادگاه تقدیم کرده باشند. همچنین، در صورتی که رأی دادگاه به صورت غیابی و بدون حضور خوانده صادر شده باشد، خوانده می تواند ضمن واخواهی از رأی غیابی، نسبت به سند عادی ابرازی طرف مقابل، اظهار انکار یا تردید کند.

موارد استثنا و آثار عدم رعایت مهلت

قانون گذار در خصوص مهلت انکار و تردید سخت گیری نسبی دارد؛ اما اگر سندی مؤثر در دعوا نباشد، دادگاه به اظهار انکار یا تردید ترتیب اثر نخواهد داد. مهم تر اینکه، اگر نسبت به سندی انکار یا تردید شود و ارائه کننده سند، اصل آن را به دادگاه ارائه ندهد، آن سند از عداد دلایل خارج می شود و دادگاه نمی تواند در این خصوص مهلتی به او بدهد. در صورتی که دعوای خواهان مستند به دلیل دیگری نباشد، قرار ابطال دادخواست وی صادر می گردد.

مفهوم و آثار استرداد سند

یکی دیگر از موضوعات مهم، استرداد سند است. اگر پس از اظهار انکار یا تردید، ارائه کننده سند به هر دلیلی سند خود را مسترد کند (یعنی آن را پس بگیرد و از استناد به آن صرف نظر کند)، دادگاه به سایر دلایل رسیدگی می کند. استرداد سند به معنای بی اعتباری آن نیست، بلکه صرفاً به این معناست که آن سند دیگر در آن پرونده خاص به عنوان دلیل مورد استفاده قرار نمی گیرد و دعوا بر اساس سایر دلایل موجود ادامه می یابد.

رعایت مهلت قانونی برای طرح انکار یا تردید، از اصول اساسی دادرسی است. عدم طرح این اعتراض در اولین جلسه دادرسی، می تواند به معنای پذیرش ضمنی اصالت سند تلقی شود و حق دفاع را از بین ببرد.

بار اثبات اصالت سند در مواجهه با انکار و تردید

یکی از مهم ترین قواعد در رویه قضایی، تعیین تکلیف بار اثبات اصالت سند در مواجهه با انکار و تردید است. این قاعده مشخص می کند که در صورت اعتراض به سند، کدام طرف دعوا مسئول اثبات صحت یا عدم صحت آن است.

قاعده کلی: ارائه دهنده سند مکلف به اثبات اصالت آن است

برخلاف ادعای جعل که بار اثبات آن عمدتاً بر عهده مدعی جعل است، در موارد انکار و تردید، قانون گذار قاعده متفاوتی را وضع کرده است. طبق مواد ۲۱۶، ۲۱۷ و ۲۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی، هرگاه نسبت به سند عادی ابراز شده اظهار انکار یا تردید شود، ارائه دهنده سند مکلف به اثبات اصالت آن است. این بدان معناست که شخصی که سندی را برای اثبات ادعای خود به دادگاه ارائه کرده است، پس از اینکه طرف مقابل آن را انکار یا نسبت به آن تردید کرد، باید دلایل و مدارکی را ارائه دهد که اصالت سند وی را تأیید کند. این قاعده از اصل نافی را نفی کافی است در فقه اسلامی نشأت می گیرد که بر اساس آن، کسی که ادعایی را رد می کند، نیازی به اثبات عدم وجود آن ندارد، بلکه مدعی باید وجود آن را ثابت کند.

ابزارهای اثبات اصالت

برای اثبات اصالت سند در مواجهه با انکار یا تردید، ابزارهای مختلفی در اختیار ارائه کننده سند قرار دارد:

1. تطبیق خط و امضا (کارشناسی رسمی دادگستری): رایج ترین و معتبرترین ابزار برای اثبات اصالت سند، ارجاع امر به کارشناسی خط و امضا است. دادگاه در صورت لزوم، موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری (متخصص خط، امضا و اسناد) ارجاع می دهد تا با تطبیق سند مورد انکار یا تردید با نمونه های مسلم الصدور از خط و امضای شخص منتسب الیه، اصالت آن را بررسی و نظر کارشناسی خود را ارائه دهد. دستمزد کارشناسی در این مرحله بر عهده ارائه دهنده سند است. گزارش کارشناس دارای ارزش اثباتی بالایی است، هرچند که نظر کارشناس برای دادگاه قطعی و لازم الاتباع نیست و دادگاه می تواند با توجه به سایر دلایل و شواهد، رأی مقتضی را صادر کند.
2. گواهی شهود: در برخی موارد و با رعایت شرایط قانونی، شهادت شهود نیز می تواند در اثبات اصالت سند مؤثر باشد. مثلاً اگر شهود در زمان امضای سند حضور داشته اند و می توانند اصالت امضا را تأیید کنند.
3. اقرار طرف مقابل: اگرچه نادر است، اما در صورتی که طرف مقابل (خواهان یا خوانده) در هر مرحله ای از دادرسی صراحتاً به اصالت سند اقرار کند، نیاز به اثبات اصالت از بین می رود.
4. اماره قضایی: امارات قضایی (قرائنی که دادگاه از آن ها به وجود یا عدم وجود امری پی می برد) نیز می توانند در کنار سایر دلایل، در اثبات اصالت سند نقش داشته باشند، هرچند به تنهایی ممکن است کافی نباشند.

نکات مهم در مورد حفظ و ارائه اصل سند:
لازم است ارائه کننده سند، اصل سند مورد ادعا را برای رؤیت دادگاه و ارجاع به کارشناسی، آماده و در مهلت قانونی ارائه کند. عدم ارائه اصل سند پس از انکار یا تردید، منجر به خارج شدن آن سند از عداد دلایل خواهد شد.

نمونه دادخواست اثبات اصالت سند (پاسخ به انکار یا تردید)

زمانی که سندی را به دادگاه ارائه کرده اید و طرف مقابل آن را انکار یا مورد تردید قرار داده است، شما برای اثبات حقانیت و اعتبار آن سند، نیاز به طرح دادخواست اثبات اصالت سند دارید. این دادخواست می تواند به عنوان یک دعوای مستقل یا در حین رسیدگی به دعوای اصلی مطرح شود و هدف آن، کسب حکم قضایی مبنی بر اصالت سند مورد نظر است. این بخش، به طور خاص به ارائه یک نمونه دادخواست کامل و کاربردی می پردازد.

کاربرد این دادخواست

این نمونه دادخواست اثبات اصالت سند زمانی کاربرد دارد که شما سندی (عمدتاً عادی) را برای اثبات دعوای خود به دادگاه ارائه کرده اید و خوانده آن را انکار یا مورد تردید قرار داده است. در این حالت، بار اثبات اصالت سند بر عهده شماست و برای ادامه رسیدگی به دعوای اصلی، ابتدا باید اصالت این سند را از طریق دادگاه به اثبات برسانید. همچنین، در برخی موارد، ممکن است یک شخص به منظور پیشگیری از چالش های آتی یا ایجاد سندیت رسمی برای یک سند عادی، به صورت مستقل تقاضای اثبات اصالت سند را از دادگاه بخواهد.

ساختار استاندارد دادخواست

یک دادخواست حقوقی باید شامل بخش های مشخصی باشد تا مورد پذیرش دادگاه قرار گیرد. اجزای اصلی دادخواست اثبات اصالت سند عبارتند از:

• مشخصات خواهان: شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، نشانی دقیق و کد پستی فردی که سند را ارائه داده و اصالت آن مورد انکار/تردید قرار گرفته است.
• مشخصات خوانده: شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، نشانی دقیق و کد پستی فردی که سند را انکار یا تردید کرده است.
• وکیل یا نماینده قانونی: در صورت وجود، مشخصات وکیل یا نماینده قانونی باید ذکر شود.
• خواسته: تقاضای صدور حکم مبنی بر اثبات اصالت سند عادی (نوع سند: مثلاً قولنامه/رسید/تعهدنامه) مورخ [تاریخ دقیق سند] و محکومیت خوانده به پرداخت خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله و هزینه کارشناسی).
• دلایل و منضمات: فهرستی کامل از مدارک و مستنداتی که به دادخواست ضمیمه می شود. این موارد می تواند شامل:
  • تصویر برابر اصل سند عادی مورد ادعا (مهمترین پیوست).
  • اصل سند عادی مورد ادعا (جهت رویت توسط دادگاه و ارجاع به کارشناسی خط و امضا).
  • کپی مدارک شناسایی خواهان و خوانده (در صورت دسترسی).
  • وکالتنامه وکیل (در صورت وجود).
  • سایر اسناد و مستندات مرتبط که می تواند به اثبات اصالت سند کمک کند (مانند شهادت نامه، اسناد دیگر که امضای خوانده در آن ها موجود است و می تواند به عنوان نمونه خط و امضا مورد استفاده قرار گیرد).
  • درخواست ارجاع امر به کارشناسی خط و امضا جهت تطبیق.
• شرح خواسته: این بخش باید به صورت دقیق و کامل، ماجرا را توضیح دهد. از جمله:
  • تاریخ و مشخصات کامل سند عادی مورد بحث.
  • تشریح دلیل انکار یا تردید خوانده (مثلاً در پرونده ای دیگر یا در مرحله قبل از طرح این دادخواست، خوانده سند را انکار کرده است).
  • توضیح لزوم اثبات اصالت این سند برای روشن شدن دعوای اصلی (اگر این دادخواست در کنار یک دعوای دیگر مطرح شده باشد).
  • درخواست رسیدگی قضایی و صدور حکم مبنی بر اصالت سند.

متن کامل و تفصیلی نمونه دادخواست اثبات اصالت سند

ریاست محترم دادگستری/شورای حل اختلاف [نام شهر]

باسلام و احترام؛

احتراما به وکالت/اصالتاً از سوی موکل/اینجانب، مشخصات و دلایل و منضمات ذیل را به استحضار عالی می رساند و تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته را دارد:

مشخصات خواهان:

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
نام پدر: [نام پدر خواهان]
کد ملی: [کد ملی خواهان]
نشانی: [آدرس دقیق و کد پستی خواهان]

مشخصات خوانده:

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خوانده]
نام پدر: [نام پدر خوانده]
کد ملی: [کد ملی خوانده]
نشانی: [آدرس دقیق و کد پستی خوانده]

وکیل یا نماینده قانونی:

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وکیل] (در صورت وجود)
نشانی: [آدرس دفتر وکیل]

خواسته:

تقاضای صدور حکم مبنی بر اثبات اصالت سند عادی (مثلاً: مبایعه نامه/اجاره نامه/رسید قرض الحسنه/تعهدنامه) مورخ [تاریخ دقیق سند، مثال: 1402/05/10] شماره [اگر سند دارای شماره است] به مساحت/مبلغ [مبلغ یا مشخصات دیگر سند] و محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی اعم از هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت وجود) و هزینه کارشناسی.

دلایل و منضمات:

1. تصویر مصدق سند عادی مورخ [تاریخ سند] (مبایعه نامه/اجاره نامه/رسید/تعهدنامه).
2. اصل سند عادی مورخ [تاریخ سند] جهت رویت و کارشناسی.
3. تصویر مصدق مدارک شناسایی خواهان.
4. وکالتنامه وکیل (در صورت وجود).
5. درخواست ارجاع امر به کارشناسی رسمی دادگستری رشته خط و امضا.
6. [ذکر سایر مستندات مرتبط مانند شهادت نامه، اقرارنامه، سایر اسناد با امضای مسلم الصدور از خوانده جهت تطبیق و غیره].

شرح خواسته:

ریاست محترم،

اینجانب/موکل به موجب یک فقره سند عادی (نوع سند را مشخص کنید، مثلاً: مبایعه نامه/رسید قرض الحسنه/تعهدنامه) مورخ [تاریخ دقیق سند] به شماره [اگر سند دارای شماره است] به مساحت/مبلغ [مشخصات دقیق سند]، مبلغ [مبلغ مورد ادعا] را به خوانده/از خوانده دریافت/پرداخت نموده ام و یا [نوع تعهد را ذکر کنید]. این سند که اصالتاً به خط و امضا/اثر انگشت خوانده/متوفای خوانده تنظیم و امضا شده است، هم اکنون در پرونده کلاسه [شماره پرونده اصلی، در صورتی که این دادخواست در ضمن پرونده ای دیگر مطرح می شود] شعبه [شماره شعبه] آن دادگاه/شورای حل اختلاف، مورد استناد اینجانب/موکل قرار گرفته است.

متاسفانه خوانده محترم در دفاع از خود/در جلسه دادرسی مورخ [تاریخ جلسه دادرسی] در شعبه مذکور، نسبت به اصالت خط و امضا/اثر انگشت ذیل سند عادی فوق الاشاره، اظهار انکار/تردید نموده است. با توجه به اینکه این سند تنها دلیل یا دلیل عمده اثبات حقانیت اینجانب/موکل در دعوای اصلی است، اثبات اصالت آن برای ادامه رسیدگی به پرونده و احقاق حقوق اینجانب/موکل امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد.

علیهذا، با تقدیم این دادخواست و استناد به مواد ۲۱۶، ۲۱۷ و ۲۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی و با توجه به اینکه بار اثبات اصالت سند در مواجهه با انکار و تردید بر عهده ارائه دهنده سند است، تقاضا دارد ضمن ارجاع امر به کارشناسی رسمی دادگستری جهت تطبیق خط و امضا/اثر انگشت ذیل سند با نمونه های مسلم الصدور از خوانده محترم، در نهایت حکم بر اثبات اصالت سند عادی مذکور صادر و خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی در حق اینجانب/موکل محکوم گردد.

با تشکر و تجدید احترام،

نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل خواهان

امضا و تاریخ

نکات کلیدی در تنظیم این دادخواست

• رعایت دقت در نگارش: اطلاعات مربوط به طرفین، تاریخ سند و نوع سند باید با نهایت دقت و بدون هیچ گونه اشتباهی وارد شود.
• اشاره به مواد قانونی: استناد به مواد قانونی مرتبط (مانند مواد ۲۱۶، ۲۱۷ و ۲۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی) به تقویت مبانی حقوقی دادخواست کمک می کند.
• ارائه مستندات کافی: تمام دلایل و مدارکی که می تواند به اثبات اصالت سند کمک کند، باید به عنوان منضمات به دادخواست ضمیمه شود.
• درخواست کارشناسی تخصصی: ارجاع به کارشناسی خط و امضا، از مهمترین ابزارهای اثبات اصالت سند است و باید صراحتاً در دادخواست درخواست شود.

تفاوت دادخواست اثبات اصالت سند با لایحه دفاعیه انکار و تردید

در نظام حقوقی ما، گاهی اصطلاحات مشابه می توانند موجب سردرگمی شوند. دادخواست اثبات اصالت سند و لایحه دفاعیه انکار و تردید، اگرچه هر دو در مورد اصالت سند به کار می روند، اما دارای تفاوت های ماهوی و کاربردی مهمی هستند که شناخت آن ها ضروری است.

لایحه دفاعیه انکار و تردید: این لایحه توسط شخصی (خواهان یا خوانده) که سندی علیه او ابراز شده است، تنظیم و به دادگاه ارائه می گردد. هدف از ارائه لایحه دفاعیه انکار و تردید، صرفاً اعلام نپذیرفتن اصالت سند ارائه شده توسط طرف مقابل است. به عبارت دیگر، با ارائه این لایحه، فرد معترض به دادگاه اعلام می کند که سند مورد استناد طرف مقابل را انکار (اگر منتسب به خود اوست) یا نسبت به آن تردید (اگر منتسب به شخص ثالث است) دارد. این لایحه جنبه دفاعی دارد و بار اثبات اصالت سند را از روی دوش معترض برداشته و بر عهده ارائه دهنده سند می گذارد. معمولاً این لایحه در پاسخ به سندی که در همان پرونده اصلی ارائه شده است، تسلیم دادگاه می شود و به صورت یک دعوای مستقل نیست.

دادخواست اثبات اصالت سند: همانگونه که در بخش های قبل توضیح داده شد، این دادخواست توسط شخصی ارائه می شود که خود سند را به دادگاه آورده و حال اصالت سند او مورد انکار یا تردید قرار گرفته است. پس از طرح انکار یا تردید از سوی طرف مقابل، ارائه دهنده سند برای اثبات حقانیت خود و اعتبار سندش، مجبور است که دادخواست اثبات اصالت سند را به دادگاه تقدیم کند. این دادخواست خود یک دعوای مستقل حقوقی محسوب می شود که هدف آن کسب حکم قضایی مبنی بر صحت و اصالت سند است. این حکم می تواند به عنوان دلیلی محکم در دعوای اصلی مورد استفاده قرار گیرد. لذا، تفاوت اصلی در این است که لایحه صرفاً یک دفاع است، اما دادخواست، یک اقدام حقوقی فعال برای اثبات یک امر قضایی است.

با توجه به بریف محتوایی ارائه شده، تمرکز اصلی این مقاله بر دادخواست اثبات اصالت سند به عنوان پاسخی مؤثر به انکار و تردید است، چرا که این موضوع نقطه تمایز و برتری محتوای ما نسبت به رقبا محسوب می شود. در حالی که رقبا ممکن است به لایحه اکتفا کرده باشند، ما با ارائه نمونه دادخواست انکار و تردید (که همان دادخواست اثبات اصالت سند است)، ابزاری کاربردی و عملی را در اختیار خوانندگان قرار می دهیم.

نکات کاربردی، رویه قضایی و توصیه های حقوقی

در کنار درک مفاهیم و ساختار قانونی، آشنایی با نکات کاربردی و رویه قضایی، می تواند به افراد در مواجهه با چالش های اصالت سند کمک شایانی کند. در این بخش، به برخی از این موارد می پردازیم:

بررسی برخی آرای وحدت رویه و نظریات مشورتی

دیوان عالی کشور با صدور آرای وحدت رویه، به یکپارچه سازی رویه قضایی در موضوعات مختلف می پردازد. هرچند یک رأی وحدت رویه اختصاصی با عنوان نمونه دادخواست انکار و تردید یا اثبات اصالت سند منتشر نشده است، اما آرایی وجود دارند که به صورت غیرمستقیم بر این موضوع تأثیر می گذارند. به عنوان مثال، برخی آرا بر لزوم ارائه اصل سند پس از انکار یا تردید تأکید دارند و عدم ارائه آن را موجب خارج شدن سند از عداد دلایل می دانند. همچنین، نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه، رهنمودهای ارزشمندی برای قضات و حقوقدانان در تفسیر مواد قانونی ارائه می دهند که می تواند در پرونده های مربوط به اصالت اسناد مورد توجه قرار گیرد. این آرا و نظریات بر اهمیت رعایت دقیق تشریفات قانونی و اثبات بار دلیل تأکید دارند.

اهمیت نگهداری دقیق از اسناد اصلی

یکی از بزرگترین چالش ها در دعوای اثبات اصالت سند، ارائه اصل سند است. بسیاری از افراد به دلایل مختلف، اصل اسناد خود را گم می کنند یا به آن دسترسی ندارند. در صورتی که سندی مورد انکار یا تردید قرار گیرد و ارائه کننده سند نتواند اصل آن را به دادگاه ارائه دهد، حتی اگر تصویر سند صحیح باشد، دادگاه به آن ترتیب اثر نمی دهد. بنابراین، همواره باید در نگهداری دقیق از اسناد اصلی، به خصوص اسناد عادی، کوشا بود.

چالش های عملی در اثبات اصالت

اثبات اصالت سند همیشه آسان نیست و با چالش هایی همراه است:

• عدم دسترسی به نمونه امضا یا خط: برای ارجاع به کارشناسی و تطبیق خط و امضا، نیاز به نمونه های مسلم الصدور از خط یا امضای شخص منتسب الیه (خوانده یا متوفی) است. گاهی اوقات این نمونه ها در دسترس نیستند یا کیفیت لازم را ندارند که می تواند کار کارشناسی را دشوار کند.
• نظرات متناقض کارشناسان: در برخی موارد، ممکن است نظرات کارشناسان مختلف در خصوص اصالت یک سند با یکدیگر متفاوت باشد که این موضوع می تواند به پیچیدگی پرونده بیفزاید.
• مدت زمان رسیدگی: فرآیند ارجاع به کارشناسی، انجام آزمایشات، و ارائه گزارش ممکن است زمان بر باشد و به طولانی شدن دادرسی منجر شود.

لزوم مشاوره با وکیل متخصص قبل از هر اقدامی

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و فنی مربوط به اصالت اسناد، توصیه اکید می شود که پیش از هرگونه اقدام حقوقی، با یک وکیل متخصص در دعاوی اسناد و املاک مشورت نمایید. وکیل متخصص می تواند با بررسی دقیق پرونده، بهترین راهکار را برای دفاع یا ادعای شما ارائه دهد، در تنظیم دادخواست ها و لوایح شما را یاری کند و در تمامی مراحل دادرسی، از حقوق شما به نحو احسن دفاع نماید. یک وکیل مجرب می تواند شما را در جمع آوری مدارک لازم، انتخاب نمونه های خط و امضای مناسب برای کارشناسی، و نحوه ارائه دفاعیات در دادگاه راهنمایی کند و احتمال موفقیت شما را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

حفظ اصل اسناد، مراجعه به وکیل متخصص و آگاهی از رویه قضایی، سه رکن اصلی در مواجهه موفقیت آمیز با دعاوی اصالت اسناد هستند.

نتیجه گیری

اسناد، شریان حیاتی هر دعوای حقوقی هستند و اعتبار آن ها می تواند مسیر احقاق حق را هموار یا دشوار سازد. در این مقاله، به تفصیل به مباحث کلیدی پیرامون اسناد، به ویژه در مواجهه با چالش های انکار و تردید پرداختیم. از تعاریف بنیادین سند و اقسام آن گرفته تا بررسی دقیق مفاهیم انکار، تردید و ادعای جعل، تفاوت های ماهوی آن ها و اهمیت مهلت های قانونی، تمامی جوانب این موضوعات پیچیده حقوقی را روشن ساختیم.

مهمترین دستاورد این مقاله، ارائه یک نمونه دادخواست اثبات اصالت سند بود که به طور مستقیم به نیاز کاربران برای مقابله با انکار یا تردید نسبت به اسنادشان پاسخ می دهد. این دادخواست به شما این امکان را می دهد که با یک رویکرد فعال و مستند، اعتبار قانونی سند خود را در محاکم قضایی به اثبات برسانید. بار دیگر تأکید می کنیم که در دعاوی انکار و تردید، بار اثبات اصالت سند بر عهده ارائه دهنده آن است و برای موفقیت در این مسیر، ابزارهایی نظیر کارشناسی خط و امضا نقشی محوری ایفا می کنند.

در نهایت، با توجه به ظرافت ها و پیچیدگی های رویه های قضایی و فنی مربوط به اصالت اسناد، توصیه می شود همواره با یک وکیل متخصص مشورت نمایید. استفاده از دانش و تجربه حقوقی متخصصان، می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات باشد و شما را در تصمیم گیری های صحیح و اقدامات به موقع یاری رساند. این مقاله با ارائه نمونه دادخواست انکار و تردید، نه تنها به ارتقای دانش حقوقی شما کمک می کند، بلکه ابزاری عملی برای دفاع از حقوق قانونی تان در اختیار شما قرار می دهد.