خلاصه کتاب باگ بانتی و باگ هانتینگ ( نویسنده بهروز منصوری )

کتاب باگ بانتی و باگ هانتینگ نوشته بهروز منصوری، راهنمایی جامع برای ورود به دنیای کشف آسیب پذیری و کسب درآمد قانونی از آن است. این کتاب مهم ترین مفاهیم، اصول و سناریوهای عملی این حوزه را به دقت تشریح می کند.

امنیت سایبری به بخش جدایی ناپذیری از زندگی روزمره تبدیل شده است. با گسترش روزافزون فناوری و وابستگی بیشتر کسب وکارها و افراد به سیستم های دیجیتال، حفاظت از اطلاعات و زیرساخت ها به یک اولویت حیاتی مبدل گشته است. در این میان، نقش هکرهای کلاه سفید و برنامه های باگ بانتی بیش از پیش برجسته می شود. این برنامه ها نه تنها به شرکت ها در شناسایی و رفع نقاط ضعف امنیتی کمک می کنند، بلکه فرصتی قانونی و اخلاقی برای متخصصان امنیت فراهم می آورند تا دانش و مهارت خود را به کار گیرند و پاداش دریافت کنند. در این راستا، کتاب «باگ بانتی و باگ هانتینگ» اثر بهروز منصوری، منبعی ارزشمند برای علاقه مندان به این حوزه است. بهروز منصوری، کارشناس ارشد نرم افزار و بنیان گذار کلوپ امنیت، با سال ها تجربه در زمینه هک و امنیت سایت و سرور، و همچنین تألیف کتاب های متعددی چون «تامین امنیت در وردپرس» و «تکنیک های تست و نفوذ به وب سایت»، توانسته است اثری کاربردی و عملیاتی را به جامعه امنیت سایبری کشور ارائه دهد.

۱. باگ بانتی و باگ هانتینگ: مفاهیم پایه و تفاوت ها

دنیای امنیت سایبری مفاهیم و رویکردهای متعددی را در خود جای داده است که هر یک هدف و کارکرد خاصی دارند. برای درک عمیق تر مباحث مطرح شده در کتاب «باگ بانتی و باگ هانتینگ»، لازم است ابتدا با تعاریف اصلی و تفاوت های کلیدی بین این رویکردها آشنا شویم. دو مفهوم محوری که در این کتاب به آن ها پرداخته شده، باگ بانتی و باگ هانتینگ هستند که در ادامه به تفصیل توضیح داده می شوند.

باگ بانتی (Bug Bounty) چیست؟

باگ بانتی به برنامه هایی اطلاق می شود که شرکت ها، سازمان ها یا توسعه دهندگان نرم افزار برای کشف و گزارش آسیب پذیری های امنیتی در محصولات یا خدمات خود، پاداش مالی یا غیرمالی تعیین می کنند. هدف اصلی این برنامه ها، شناسایی و رفع نقاط ضعف امنیتی قبل از اینکه توسط هکرهای کلاه سیاه (با اهداف مخرب) مورد سوءاستفاده قرار گیرند، است. این رویکرد یک معامله برد-برد محسوب می شود: از یک سو شرکت ها با هزینه و زمان کمتر نسبت به استخدام تیم های امنیتی داخلی یا انجام تست نفوذ دوره ای، امنیت سیستم های خود را افزایش می دهند؛ از سوی دیگر، هکرهای کلاه سفید فرصت می یابند تا با کشف و گزارش مسئولانه باگ ها، درآمد کسب کرده و اعتبار حرفه ای خود را بالا ببرند. پاداش ها می توانند از چند دلار برای باگ های کوچک تا ده ها هزار دلار برای آسیب پذیری های بحرانی متغیر باشند. این برنامه ها اغلب شامل قوانین و محدوده مشخصی برای تست هستند که شرکت کنندگان باید آن ها را رعایت کنند.

باگ هانتینگ (Bug Hunting) چیست؟

باگ هانتینگ مفهوم گسترده تری نسبت به باگ بانتی دارد. باگ هانتینگ به فرایند کلی جستجو برای یافتن آسیب پذیری های امنیتی در سیستم ها، نرم افزارها یا وب سایت ها گفته می شود، بدون اینکه لزوماً یک برنامه رسمی باگ بانتی از سوی سازمان مربوطه اعلام شده باشد. شکارچیان باگ (Bug Hunters) ممکن است به صورت مستقل و بدون هیچ تعهد قبلی اقدام به یافتن آسیب پذیری کنند. در چنین مواردی، نحوه گزارش دهی و مذاکره برای دریافت پاداش اهمیت ویژه ای پیدا می کند. برخی از شکارچیان باگ، آسیب پذیری های کشف شده را از طریق پلتفرم های واسطه (مانند پلتفرم هایی که خدمات تست نفوذ جمعی یا Crowd-sourced Penetration Testing ارائه می دهند) به اطلاع سازمان ها می رسانند. در این حالت، پلتفرم واسطه نقش مذاکره کننده بین شکارچی و شرکت را ایفا کرده و پس از تأیید آسیب پذیری و توافق بر سر پاداش، مبلغ مورد نظر را به شکارچی پرداخت می کند و درصدی از آن را به عنوان کارمزد خود دریافت می کند. این رویکرد به هکرها امکان می دهد حتی در غیاب برنامه های رسمی باگ بانتی، از مهارت های خود کسب درآمد کنند.

مقایسه باگ بانتی و تست نفوذ (Penetration Testing)

باگ بانتی و تست نفوذ هر دو ابزارهایی برای بهبود امنیت سایبری هستند، اما در رویکرد، اهداف، و نحوه اجرا تفاوت های اساسی دارند. درک این تفاوت ها برای متخصصان امنیت و سازمان ها ضروری است.

• دامنه و زمان بندی:
  • تست نفوذ: یک فعالیت برنامه ریزی شده و زمان بندی شده است که معمولاً توسط یک تیم امنیتی داخلی یا خارجی با قراردادی مشخص و در بازه زمانی معین (مثلاً چند هفته) انجام می شود. دامنه تست نفوذ (چه بخش هایی از سیستم باید تست شوند) از قبل به دقت تعریف و محدود می شود.
  • باگ بانتی: یک برنامه مستمر و همیشه فعال است که به صورت نامحدود ادامه دارد و توسط جامعه وسیعی از هکرها از سراسر جهان انجام می شود. دامنه باگ بانتی معمولاً گسترده تر است و شامل هر بخشی از سیستم می شود که شرکت برای آن پاداش تعیین کرده است.
• انگیزه و پاداش:
  • تست نفوذ: بر اساس یک قرارداد خدماتی است و تیم تست نفوذ بدون توجه به تعداد یا شدت آسیب پذیری های یافت شده، مبلغ مشخصی را دریافت می کند. انگیزه اصلی، ارائه یک گزارش جامع از وضعیت امنیتی است.
  • باگ بانتی: بر اساس یافتن آسیب پذیری های واقعی و گزارش آن ها است. پاداش مستقیماً با شدت و اهمیت آسیب پذیری کشف شده مرتبط است. انگیزه اصلی در باگ بانتی، کسب درآمد و اعتبار از طریق کشف باگ های مؤثر است.
• تنوع و عمق:
  • تست نفوذ: به دلیل محدودیت زمانی، ممکن است به عمق خاصی از سیستم نفوذ کند، اما تمرکز آن بر شناسایی تمامی آسیب پذیری های احتمالی در دامنه مشخص شده است. تیم های تست نفوذ اغلب از روش های ساختاریافته و ابزارهای تجاری برای پوشش جامع استفاده می کنند.
  • باگ بانتی: به دلیل وجود تعداد زیادی هکر با تخصص ها و رویکردهای مختلف، می تواند تنوع بسیار بالایی در روش های حمله و کشف آسیب پذیری ها ارائه دهد. برخی از باگ ها ممکن است فقط توسط یک هانتر خاص با دیدگاهی منحصربه فرد کشف شوند.
• رابطه با سازمان:
  • تست نفوذ: یک رابطه مستقیم و قراردادی بین شرکت و تیم تست کننده است. اطلاعات محرمانه بیشتری ممکن است در اختیار تیم قرار گیرد.
  • باگ بانتی: اغلب به صورت ناشناس یا نیمه ناشناس انجام می شود، به خصوص در پلتفرم های عمومی. ارتباط معمولاً از طریق پلتفرم یا یک سیستم گزارش دهی مشخص صورت می گیرد.

باگ بانتی و تست نفوذ دو روی یک سکه هستند؛ یکی به صورت مستمر و توسط جامعه ای وسیع، و دیگری به صورت متمرکز و در بازه ای مشخص، به تقویت امنیت سیستم ها کمک می کنند.

۲. آماده سازی برای ورود به دنیای باگ هانتینگ

ورود به دنیای باگ هانتینگ و کسب درآمد از آن، نیازمند آمادگی و کسب دانش تخصصی است. این حوزه فقط به یافتن یک آسیب پذیری ختم نمی شود، بلکه ترکیبی از مهارت های فنی، اخلاق حرفه ای و توانایی ارتباط مؤثر است. کتاب بهروز منصوری بر این جنبه های مهم تأکید دارد و مسیر را برای علاقه مندان روشن می کند.

مهارت های پیش نیاز

برای اینکه یک شکارچی باگ موفق باشید، لازم است پایه دانش فنی قوی داشته باشید. این مهارت ها به شما کمک می کنند تا ساختار سیستم ها را درک کرده، آسیب پذیری ها را شناسایی کنید و پتانسیل سوءاستفاده از آن ها را درک کنید:

• دانش شبکه:
  آشنایی با پروتکل های شبکه مانند HTTP/HTTPS، TCP/IP، DNS و نحوه کار آن ها ضروری است. درک مفاهیمی مانند مدل OSI، پورت ها، فایروال ها و نحوه مسیریابی بسته های اطلاعاتی به شما کمک می کند تا جریان داده ها را تحلیل کرده و نقاط ضعف احتمالی را شناسایی کنید. بسیاری از آسیب پذیری ها ریشه در پیکربندی های نادرست شبکه یا پروتکل های ناامن دارند.
• لینوکس:
  سیستم عامل لینوکس ابزار اصلی بسیاری از هکرهای کلاه سفید و متخصصان امنیت است. تسلط بر دستورات خط فرمان لینوکس، مدیریت فایل ها، نصب و پیکربندی ابزارهای امنیتی و آشنایی با ساختار فایل سیستم لینوکس، بخش مهمی از آماده سازی شما خواهد بود. ابزارهای تست نفوذ مانند Burp Suite، Nmap و Metasploit اغلب بر روی لینوکس بهترین عملکرد را دارند.
• وب هکینگ:
  بخش عمده ای از برنامه های باگ بانتی بر روی وب سایت ها و اپلیکیشن های وب متمرکز هستند. بنابراین، درک عمیق از معماری وب (فرانت اند و بک اند)، زبان های برنامه نویسی وب (مانند JavaScript، PHP، Python، Ruby)، فریم ورک های وب و همچنین آسیب پذیری های رایج وب (مانند OWASP Top 10) حیاتی است. این دانش به شما امکان می دهد تا نحوه تعامل کاربران با وب سایت ها را تحلیل کرده و نقاط ضعف منطقی یا فنی را کشف کنید.
• مبانی برنامه نویسی:
  نیازی نیست یک برنامه نویس حرفه ای باشید، اما آشنایی با مبانی برنامه نویسی و توانایی خواندن و درک کدها به شما کمک می کند تا آسیب پذیری ها را در سطح کد شناسایی کرده و Proof of Concept (PoC) مؤثرتری ارائه دهید. این مهارت به ویژه برای کشف باگ های منطقی که مستقیماً به کدنویسی نادرست مربوط می شوند، بسیار مفید است. توانایی نوشتن اسکریپت های کوچک برای خودکارسازی فرآیندها نیز یک مزیت بزرگ محسوب می شود.

انتخاب پلتفرم های باگ بانتی

پس از کسب مهارت های لازم، گام بعدی انتخاب پلتفرم های مناسب برای شروع فعالیت باگ هانتینگ است. این پلتفرم ها به عنوان واسطه ای بین شکارچیان باگ و شرکت ها عمل می کنند و فرآیند گزارش دهی و پرداخت پاداش را تسهیل می بخشند. از معروف ترین پلتفرم ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• HackerOne: یکی از بزرگترین و شناخته شده ترین پلتفرم های باگ بانتی که میزبان برنامه های بسیاری از شرکت های بزرگ مانند Google، Microsoft و Facebook است. این پلتفرم دارای جامعه ای بزرگ از هکرها و ابزارهای پیشرفته برای مدیریت گزارش ها است.
• Bugcrowd: رقیب اصلی HackerOne که آن نیز برنامه های باگ بانتی متنوعی را ارائه می دهد و رابط کاربری مناسبی برای هکرها و شرکت ها دارد.
• Intigriti: پلتفرمی اروپایی که به سرعت در حال رشد است و تمرکز ویژه ای بر برنامه های خصوصی و تست نفوذ مشارکتی دارد.

برای شروع، توصیه می شود ابتدا با برنامه های عمومی (Public Programs) با محدوده کوچک تر آغاز کنید تا تجربه کسب کنید. هر پلتفرم دارای راهنماها و قوانین خاص خود است که مطالعه دقیق آن ها قبل از شروع بسیار مهم است. همچنین، مطالعه گزارش های عمومی (Public Disclosures) باگ های قبلی در این پلتفرم ها می تواند دیدگاه های ارزشمندی در مورد انواع آسیب پذیری های پذیرفته شده و نحوه گزارش دهی ارائه دهد.

اخلاق در باگ هانتینگ

همانطور که در کتاب بهروز منصوری نیز تأکید شده است، رعایت اصول اخلاقی در باگ هانتینگ از اهمیت بالایی برخوردار است. شما به عنوان یک هکر کلاه سفید، باید رفتار حرفه ای داشته باشید و از هرگونه سوءاستفاده از آسیب پذیری های کشف شده پرهیز کنید.

• رعایت قوانین:
  همیشه قوانین و محدوده (Scope) تعریف شده توسط شرکت در برنامه باگ بانتی را رعایت کنید. اقدام خارج از محدوده می تواند به مشکلات قانونی منجر شود.
• گزارش نویسی مسئولانه (Responsible Disclosure):
  پس از یافتن یک آسیب پذیری، آن را به سرعت و به صورت مسئولانه به شرکت مربوطه گزارش دهید و تا زمانی که شرکت آن را رفع نکرده، اطلاعات مربوط به آن را عمومی نکنید.
• پرهیز از سوءاستفاده:
  هرگز از آسیب پذیری کشف شده برای دسترسی به اطلاعات محرمانه، تخریب داده ها یا هرگونه اقدام مخرب دیگر استفاده نکنید. هدف شما کمک به بهبود امنیت است، نه آسیب رساندن.
• ارتباط محترمانه:
  همیشه با تیم امنیتی شرکت ها با احترام و ادب ارتباط برقرار کنید. لحن تهاجمی یا متکبرانه می تواند به اعتبار شما آسیب برساند و حتی منجر به رد گزارش شما شود. همانطور که در بخشی از کتاب ذکر شده: هنگام گزارش آسیب پذیری عصبی نباشید. من یاد گرفتم که با مهربانی و برخورد خوب رفتار کنم و به این شکل مسئله را مطرح کنم که من یک مشکل امنیتی پیدا کردم و دوست دارم به شما در برطرف کردن آن کمک کنم.

۳. مروری بر آسیب پذیری های کلیدی و سناریوهای عملی کتاب

بخش عمده ای از کتاب «باگ بانتی و باگ هانتینگ» بهروز منصوری به تشریح انواع آسیب پذیری های رایج و ارائه سناریوهای عملی و گزارشات موفق می پردازد. این بخش، قلب عملیاتی کتاب محسوب می شود و به خواننده کمک می کند تا با مکانیسم حملات مختلف و نحوه شناسایی آن ها آشنا شود. در ادامه، به خلاصه ای از مهم ترین باگ هایی که در کتاب به آن ها پرداخته شده است، می پردازیم.

آسیب پذیری های رایج وب و اپلیکیشن

کتاب بهروز منصوری با تمرکز بر آسیب پذیری های وب و اپلیکیشن، به توضیح مفاهیم و سناریوهای عملی می پردازد. درک این آسیب پذیری ها برای هر باگ هانتر ضروری است:

• SQL Injection:
  این آسیب پذیری زمانی رخ می دهد که ورودی کاربر به صورت نادرست فیلتر یا اعتبارسنجی نشده و مستقیماً در یک دستور SQL مورد استفاده قرار گیرد. مهاجم می تواند با تزریق کدهای SQL مخرب، به پایگاه داده دسترسی پیدا کند، اطلاعات حساس را استخراج کند یا حتی داده ها را تغییر دهد. کتاب بهروز منصوری با مثال هایی عملی، نحوه کشف و بهره برداری از SQL Injection و تأثیرات آن را شرح می دهد. سناریوهایی مانند دسترسی به سایت از طریق Sql Injection یا به دست آوردن آیپی پشت CloudFlare و انجام حمله Sql Injection از این دست هستند.
• XSS (Cross-Site Scripting):
  XSS به مهاجم اجازه می دهد کدهای مخرب سمت کلاینت (معمولاً جاوااسکریپت) را به صفحات وب تزریق کند. این کدها در مرورگر قربانی اجرا می شوند و می توانند به سرقت کوکی ها، اطلاعات نشست، یا تغییر محتوای صفحه منجر شوند. کتاب انواع XSS شامل Stored XSS (کد مخرب در سرور ذخیره می شود)، Reflected XSS (کد مخرب از طریق ورودی کاربر بازتاب می یابد) و DOM-based XSS (آسیب پذیری در کد جاوااسکریپت سمت کلاینت) را توضیح می دهد. مثال های آسیب پذیری xss در artsexperiments. withgoogle. com و Stored XSS در GameSkinny به خوبی این مفهوم را روشن می کنند.
• IDOR (Insecure Direct Object References):
  این آسیب پذیری زمانی اتفاق می افتد که یک برنامه وب، دسترسی مستقیم به اشیاء داخلی (مانند فایل ها، رکوردهای پایگاه داده، یا تنظیمات کاربر) را بر اساس ورودی کاربر (مانند پارامترهای URL یا درخواست POST) بدون هیچ گونه بررسی کافی کنترل دسترسی، فراهم می کند. مهاجم می تواند با تغییر یک ID عددی یا رشته ای در URL یا درخواست، به اطلاعات یا عملکردهای کاربر دیگری دسترسی پیدا کند. سناریوهای آسیب پذیری IDOR در appsheet. com، به دست آوردن اطلاعات کاربران از طریق IDOR و آسیب پذیری IDOR در قسمت تغییر پسورد از نمونه های این باگ هستند.
• CSRF (Cross-Site Request Forgery):
  CSRF به مهاجم اجازه می دهد تا یک کاربر تأیید هویت شده را مجبور کند تا بدون اطلاع خودش، درخواستی ناخواسته را به یک برنامه وب ارسال کند. این حمله می تواند منجر به تغییر رمز عبور، انتقال وجه یا انجام هر عملیاتی شود که کاربر در آن سایت اجازه انجامش را دارد. استفاده از CSRF برای تصاحب کامل حساب مثالی از این دست است.
• Open Redirect:
  این آسیب پذیری زمانی رخ می دهد که یک برنامه وب به کاربر اجازه می دهد تا URL مقصد بازگشت یا هدایت را در یک پارامتر کنترل کند، بدون اینکه آن URL را به درستی اعتبارسنجی کند. مهاجم می تواند از این طریق کاربران را به وب سایت های فیشینگ یا سایت های مخرب هدایت کند. دسترسی به حساب از طریق Open Redirect از جمله سناریوهای مربوط به این باگ است.
• Authentication Bypass:
  تکنیک هایی هستند که مهاجم از طریق آن ها می تواند مکانیزم های احراز هویت (مانند ورود با نام کاربری و رمز عبور) را دور بزند و بدون داشتن اطلاعات معتبر، به سیستم دسترسی پیدا کند. این می تواند شامل سوءاستفاده از منطق نادرست در کد، نقاط ضعف در پیاده سازی OTP (رمز یک بار مصرف) یا ضعف در مدیریت نشست باشد. دورزدن احراز هویت با استفاده از Javascript Debugger و دورزدن اعتبارسنجی از طریق پیامک نمونه هایی از این حملات هستند.
• File Upload Vulnerabilities:
  زمانی رخ می دهد که یک وب سایت به کاربران اجازه آپلود فایل را می دهد، اما اعتبارسنجی کافی بر روی نوع، اندازه یا محتوای فایل آپلود شده انجام نمی دهد. مهاجم می تواند با آپلود یک فایل مخرب (مانند یک shell script یا یک فایل PHP) کنترل سرور را به دست گیرد. آپلودر را دور بزنید و شیوه خاص برای دورزدن آپلودر به این نوع آسیب پذیری اشاره دارند.
• Parameter Tampering:
  این حمله شامل دستکاری پارامترهای URL یا درخواست های POST/GET برای تغییر منطق برنامه یا دسترسی به داده های غیرمجاز است. به عنوان مثال، تغییر قیمت یک محصول در سبد خرید یا تغییر پارامترهای مربوط به ID کاربر. Parameter Tampering و دست کاری قیمت مثالی از این دست است.

تحلیل سناریوهای واقعی و گزارشات موفق

کتاب بهروز منصوری صرفاً به تعریف باگ ها بسنده نمی کند، بلکه با ارائه سناریوهای واقعی از باگ های کشف شده و گزارشات موفق، به خواننده دید عملی می دهد. این سناریوها، فرآیند تفکر یک شکارچی باگ، چالش ها و نحوه برخورد با آن ها را به تصویر می کشند. برخی از این سناریوها شامل:

• اولین آسیب پذیری بحرانی من:
  این سناریو به تجربه شخصی نویسنده یا یک شکارچی باگ دیگر در کشف اولین باگ بحرانی خود می پردازد. این بخش اهمیت صبر، پشتکار و تحلیل عمیق را برجسته می کند و نشان می دهد که حتی یک مبتدی نیز می تواند آسیب پذیری های مهمی را کشف کند.
• گزارش ۷۵۰ دلاری پی پل:
  این گزارش نشان دهنده نمونه ای از یک آسیب پذیری با پاداش خوب در یک شرکت بزرگ مانند پی پل است. این سناریوها معمولاً جزئیات فنی باگ، نحوه کشف آن، و تأثیر احتمالی آن را شامل می شوند. این بخش می تواند شامل باگ هایی باشد که به دور زدن مکانیزم های امنیتی و دسترسی به اطلاعات کاربران منجر شده اند.
• ۴ باگ در یک گزارش:
  این سناریو به اهمیت یافتن زنجیره ای از باگ ها (Chaining Bugs) اشاره دارد که به تنهایی ممکن است کم اهمیت باشند، اما در کنار هم می توانند یک حمله بحرانی را رقم بزنند. ترکیب چند آسیب پذیری کوچک می تواند به دسترسی کامل به سیستم یا داده ها منجر شود و ارزش گزارش را به شدت افزایش دهد.
• دست کاری سیستم امتیازدهی:
  این سناریو به باگ هایی می پردازد که به مهاجم اجازه می دهند سیستم های امتیازدهی یا رتبه بندی را در یک پلتفرم دستکاری کنند. این نوع باگ ها می توانند به از دست دادن اعتبار و اعتماد کاربران به پلتفرم منجر شوند، حتی اگر مستقیماً به افشای اطلاعات حساس نینجامند. رفع چنین اشکالی معمولاً ساده است، اما تأثیر مخربی بر روی اعتماد کاربران دارد.

  در جامعه ای که بر نظرات دیگران متکی است، داشتن سهم بزرگی در رأی گیری در هر مکان باعث افزایش محبوبیت یا سقوط یک مکان توسط یک فرد می شود. این به طور کامل سیستم منبع مردم را به خطر می اندازد. در نهایت، این می تواند اعتماد کاربران را از بین ببرد و آن ها را مجبور به استفاده از خدمات دیگر کند.

• باگ گوگل:
  کشف آسیب پذیری در سرویس های گوگل، که از بزرگترین و پیچیده ترین سیستم های جهان هستند، نشان دهنده سطح بالایی از تخصص و پشتکار است. این بخش می تواند به باگ هایی مانند XSS، IDOR یا منطق در سرویس های مختلف گوگل بپردازد.
• تصاحب زیردامنه (Subdomain Takeover):
  این آسیب پذیری زمانی رخ می دهد که یک زیردامنه به یک سرویس خارجی (مانند AWS S3، Azure Blob Storage یا GitHub Pages) اشاره می کند که دیگر توسط آن سازمان استفاده نمی شود یا به درستی پیکربندی نشده است. مهاجم می تواند با ثبت مجدد آن سرویس خارجی، محتوای دلخواه خود را در زیردامنه آسیب پذیر نمایش دهد و اعتبار وب سایت اصلی را تحت تأثیر قرار دهد.

این سناریوها، با تمرکز بر جزئیات فنی و مراحل بازتولید، خواننده را با تفکر یک هکر کلاه سفید آشنا می کنند و به آن ها نشان می دهند که چگونه می توانند نقاط ضعف را شناسایی کرده و به صورت مؤثر گزارش دهند.

۴. هنر گزارش نویسی حرفه ای باگ

یافتن یک آسیب پذیری تنها نیمی از مسیر است؛ نیم دیگر و چه بسا مهم تر، توانایی گزارش آن به گونه ای است که شرکت آن را بایید و برای رفع آن اقدام کند. کتاب «باگ بانتی و باگ هانتینگ» بهروز منصوری بر اهمیت گزارش نویسی حرفه ای تأکید ویژه ای دارد، چرا که یک گزارش خوب نه تنها منجر به دریافت پاداش می شود، بلکه اعتبار و شهرت شکارچی باگ را نیز افزایش می دهد.

چرا گزارش خوب، کلید موفقیت است؟

یک گزارش باگ حرفه ای و استاندارد، دلایل متعددی برای موفقیت شما در برنامه های باگ بانتی فراهم می آورد:

1. درک سریع توسط تیم امنیتی:
   گزارش واضح و دقیق به تیم امنیتی کمک می کند تا در کوتاه ترین زمان ممکن ماهیت باگ، نحوه بازتولید آن و تأثیرش را درک کند. این امر فرآیند بررسی و تأیید را سرعت می بخشد.
2. افزایش شانس پذیرش و پاداش:
   شرکت ها تمایل بیشتری به پذیرش و پرداخت پاداش برای گزارش هایی دارند که به خوبی مستند شده اند و تمام اطلاعات لازم برای رفع باگ را فراهم می کنند. یک گزارش مبهم یا ناقص ممکن است رد شود، حتی اگر به یک آسیب پذیری واقعی اشاره داشته باشد.
3. ساخت اعتبار حرفه ای:
   یک گزارش نویس حرفه ای، به عنوان یک متخصص قابل اعتماد شناخته می شود. این امر می تواند به دریافت دعوت نامه هایی برای برنامه های خصوصی تر با پاداش های بالاتر و یا حتی فرصت های شغلی منجر شود.
4. کاهش زمان ارتباط رفت و برگشتی:
   اگر گزارش شما کامل باشد، نیاز به پرسش و پاسخ های متعدد بین شما و تیم امنیتی کاهش می یابد، که این خود به نفع هر دو طرف است.

عناصر یک گزارش باگ مؤثر و استاندارد

یک گزارش باگ استاندارد شامل اجزای کلیدی است که هر یک نقش مهمی در انتقال کامل اطلاعات ایفا می کنند. بهروز منصوری در کتاب خود به این عناصر به دقت اشاره کرده است:

• عنوان واضح و مختصر:
  عنوان باید ماهیت باگ را به سرعت و به طور خلاصه بیان کند، مثلاً Reflected XSS در صفحه جستجو یا IDOR در پروفایل کاربر.
• توضیحات دقیق آسیب پذیری:
  در این بخش، ماهیت باگ، دلیل وجود آن، و بخش آسیب پذیر سیستم توضیح داده می شود. باید به زبان ساده و فنی، آسیب پذیری را تشریح کنید.
• مراحل بازتولید (Steps to Reproduce):
  این مهم ترین بخش گزارش است. باید گام به گام و به صورت عددی، مراحلی را توضیح دهید که تیم امنیتی بتواند با انجام آن ها، باگ را تأیید کند. هر گام باید واضح و بدون ابهام باشد و شامل URL، پارامترهای استفاده شده و هر داده ورودی دیگر باشد.
• شواهد (Proof of Concept – PoC):
  PoC می تواند یک اسکرین شات، یک ویدئوی کوتاه، یا کد مخربی باشد که نشان می دهد آسیب پذیری چگونه قابل بهره برداری است. PoC باید به وضوح تأثیر باگ را نشان دهد بدون اینکه به سیستم آسیب برساند. برای مثال، برای XSS، PoC می تواند یک Alert box با کلمه XSS باشد.
• تأثیر تجاری و امنیتی باگ (Impact):
  توضیح دهید که این آسیب پذیری چه خطراتی برای شرکت و کاربران آن ایجاد می کند. آیا می تواند منجر به سرقت اطلاعات شود؟ از دست رفتن اعتماد کاربر؟ خسارت مالی؟ هر چه تأثیر بالقوه باگ بیشتر باشد، اهمیت آن از دید شرکت نیز افزایش می یابد.
• توصیه برای رفع آسیب پذیری (Remediation Recommendations – اختیاری اما مفید):
  در صورت امکان، می توانید پیشنهاداتی برای رفع باگ ارائه دهید. این نشان دهنده تخصص و تمایل شما به همکاری است، هرچند که تصمیم نهایی برای رفع باگ با تیم شرکت خواهد بود.

نکات برای ارتباط مؤثر با تیم امنیتی شرکت ها

علاوه بر محتوای گزارش، نحوه تعامل شما با تیم امنیتی نیز تأثیرگذار است.

• لحن حرفه ای و محترمانه:
  همیشه با لحنی حرفه ای و مودبانه با تیم امنیتی برخورد کنید. از کلمات تند یا عیب جویانه پرهیز کنید. هدف شما کمک به آن هاست، نه سرزنش.
• صبر و درک:
  فرآیند بررسی و رفع باگ ممکن است زمان بر باشد. صبور باشید و در صورت نیاز، با درک متقابل پاسخ دهید. پیگیری های محترمانه و به موقع مناسب هستند، اما از ارسال پیام های مکرر و بی مورد خودداری کنید.
• پاسخگویی به سوالات:
  اگر تیم امنیتی سوالاتی درباره گزارش شما داشت، به سرعت و با جزئیات پاسخ دهید. هرچه بیشتر همکاری کنید، فرآیند روان تر خواهد بود.

یک گزارش باگ خوب نه تنها نشان دهنده توانایی های فنی شماست، بلکه بلوغ و اخلاق حرفه ای شما را نیز منعکس می کند. این هنری است که با تمرین و تجربه به دست می آید.

۵. نتیجه گیری و جمع بندی

کتاب «باگ بانتی و باگ هانتینگ» اثر بهروز منصوری، یک منبع جامع و کاربردی برای هر فردی است که علاقه مند به ورود به دنیای امنیت سایبری، به ویژه حوزه پرسود و جذاب باگ بانتی و باگ هانتینگ است. این کتاب به شکلی ساختاریافته و قابل فهم، از مفاهیم پایه تا سناریوهای عملی و نکات پیشرفته گزارش نویسی، تمامی جنبه های مورد نیاز برای تبدیل شدن به یک شکارچی باگ موفق را پوشش می دهد.

این اثر نه تنها به تعریف دقیق مفاهیمی چون باگ بانتی و باگ هانتینگ می پردازد و تفاوت های کلیدی آن ها را با تست نفوذ روشن می سازد، بلکه به مهارت های پیش نیاز فنی (مانند دانش شبکه، لینوکس، وب هکینگ و مبانی برنامه نویسی) و اهمیت انتخاب پلتفرم های مناسب برای شروع فعالیت اشاره می کند. بخش های مربوط به آسیب پذیری های رایج وب و اپلیکیشن، مانند SQL Injection، XSS، IDOR، CSRF و ده ها باگ دیگر، با ارائه توضیحات فنی و سناریوهای واقعی، به خواننده دید عملی و کاربردی می بخشد. تجربیات واقعی نویسنده و سایر شکارچیان باگ، از جمله گزارش های موفق در شرکت های بزرگ، الهام بخش خواننده خواهد بود.

اهمیت «هنر گزارش نویسی حرفه ای باگ» که در کتاب به آن تأکید شده، نشان دهنده درک عمیق نویسنده از این حوزه است؛ چرا که یافتن باگ تنها نیمی از مسیر است و نحوه ارائه و مستندسازی آن، کلید موفقیت در دریافت پاداش و ساخت اعتبار حرفه ای است. این کتاب به وضوح نشان می دهد که باگ بانتی نه تنها فرصتی برای کسب درآمد دلاری است، بلکه مسیری قانونی و اخلاقی برای کمک به افزایش امنیت فضای سایبری و تبدیل شدن به یک هکر کلاه سفید مسئولیت پذیر است.

برای افرادی که به دنبال کسب دانش عملی و ورود جدی به عرصه باگ بانتی هستند، مطالعه کامل کتاب «باگ بانتی و باگ هانتینگ» بهروز منصوری قویاً توصیه می شود. این کتاب نه تنها یک راهنمای نظری است، بلکه با ارائه نکات عملی و مثال های ملموس، به ارتقای دانش و مهارت های امنیت کاران ایرانی کمک شایانی می کند و مسیر روشنی را برای تبدیل شدن به یک هکر کلاه سفید موفق ترسیم می نماید.